Ke mo go putsago kudu go bona kamoo AI e “naganago” ka go hlaboša lentšu ka gona kgato ka kgato, e leka mekgwa e mengwe, le go itlhatsela le go ipoeletša, ka go sepetša DeepSeek R1 lefelong leo khomphutheng ya gago go e na le go diriša tirišo ya bona ya wepe/mogala. Mehlala ye mmalwa yeo ke e hwetšago e kgahliša ke ye, nakong ya matšatši a ka a mabedi a go dira diteko. Ka tsela ye nngwe e nkgopotša mokgwa wa go ngwala wa Stephen Wolfram ka bontši bja lelokelelo la gagwe la thuto ya fisiks.
Go tlaleletša, ke ile ka tlaleletša ka ditaelo tša kamoo o ka sepetšago R1 khomphutheng ya gago ka go mametletšo. Ke na le “boholo-holo” M1 Pro Macbook Pro le feela 16GB memoring ya, 'me e matha 8B distilled mohlala (thehiloeng LLama) ka toka hantle le ka potlako.
ge e ba ke nyaka go ya Mars, ke tsela efe yeo e tlago go ba tsela e dirišago matla kudu ya go fihla moo?
<nagana>
Go lokile, ka gona ke tloga ke fagahletše go tseba kamoo nka sepelago ka gona go ya Mars ka tsela yeo e dirišago matla kudu. Ke gopola ke bala go se nene ka dirokete le go nyakišiša sebakabakeng, eupša ga ke kgonthišege ka mo go feletšego ka dintlha ka moka. E re ke leke go thuba se kgato ka kgato.
Sa pele, go tloga Lefaseng go ya Mars ga go bonolo go swana le go fo thuntšha rokete ka go lebanya moo ka baka la bokgole bjo bo akaretšwago. Ke nagana gore Mars e bokgole bja dikhilomithara tše ka bago dimilione tše 225 ntlheng ya yona ya kgaufsi kudu. Seo ke sekgala se segolo kudu ge se bapetšwa le dipolanete tše dingwe tša go swana le Venus goba Jupiter, ka fao bokgoni bo swanetše go ba bohlokwa e le ka kgonthe mo.
Ke gopola ke ekwa gore dirokete di diriša sedirišwa sa go šuthiša bakeng sa go kgorometša le gore tshepedišo ye e ka ba e sa šomego gabotse, kudu-kudu lefaufaung la Lefase. Ka fao mohlomongwe go tloga Lefaseng ga se mokgwa wo o šomago gabotse kudu? Ga ke na bonnete bja ge e ba go e-na le mafelo a mangwe a go thuntšha, eupša ga ke gopole maema-kepe a kgaufsi a sebaka-baka goba metheo. Mohlomongwe go na le se sengwe ka go šomiša mohuta wo o fapanego wa rokete goba gaešita le polanete ye e fapanego bjalo ka ntlha ya mathomo?
Ema, potšišo e boletše se sengwe ka go dikologa Letšatši. Mars le Lefase ka bobedi di dikologa Letšatši, ka fao mohlomongwe go e na le go ya thwii go Mars, re ka fetišetša go tšwa modikologong wa Lefase go ya modikologong wa Mars. Di-orbit tša phetišetšo di kwagala eka di nyaka matla a manyenyane, eupša ga ke tsebe gore seo se šoma bjang gabotse. Ke nagana gore e swana le phetišetšo ya Hohmann ka go makhenikhi a legodimo moo o šomišago dithušo tša maatlakgogedi.
Di- slingshot tša matlakgogedi? Oo go lokile, ge sefofane se šomiša maatlakgogedi a polanete ye nngwe go akgofiša goba go fokotša lebelo la tsela ya sona. Ka gona ge e ba re ka diriša matla-kgogedi a Venus goba a Lefase bakeng sa go re hola, mohlomongwe re ka boloka matla go e na le go ya thwii Mars. Eupša ga ke na bonnete bja gore seo se šoma gakaakang bakeng sa leeto le letelele gakaakaa.
Gape ke gopola se sengwe ka ditshepedišo tša go šuthiša ka mohlagase, go swana le di- ion thruster, tšeo di šomago gabotse go feta dirokete tša dikhemikhale ka gobane di diriša mohlagase go ionize propellant le go e akgofiša ka mafelo a mohlagase. Di na le kgorometšo ya fase eupša di ka šoma ka nako ye telele ntle le makhura a mantši gakaakaa. Seo se kwagala se holofetša, eupša ga ke na bonnete bja gore di ka fihla Mars ka pela gakaakang ge di bapetšwa le mekgwa ya setšo.
Bothata ke gore le ge re ka šomiša mekgwa ye ye e šomago gabotse, leeto ka kakaretšo e sa le kotara ya tsela ya go phatša Tshepedišo ya Letšatši. Ka gona mohlomongwe re nyaka motswako wa mekgwa ye ka bobedi: go diriša dirokete tša dikhemikhale bakeng sa go thuntšhwa ga mathomo eupša ka morago re fetogele go di- ion thruster goba mohuta o mongwe wa go šuthišwa ga mohlagase ge re šetše re le sebakabakeng. Seo se ka boloka makhura gomme sa fokotša tekanyo yeo e nyakegago bakeng sa leeto le letelele.
Kgopolo e nngwe yeo ke nago le yona ke mabapi le modikologo wa phetišetšo wa Mars ka bowona. Ge e ba re ka tsena ka mohuta o swanetšego wa modikologo wa Letšatši wo o kopanago le modikologo wa Mars, re ka kgona go fihla moo ka matla a manyenyane. Eupša go bala tsela e nepagetšego ya tsela go swanetše go ba mo go raraganego ka gobane dipolanete ka bobedi di a sepela, ka gona nako le go logaganya di kgatha tema e kgolo kudu.
Gape ke ipotšiša ka ditshenyagalelo le kgonagalo. Gaešita le ge e šoma gabotse, go fihla Mars go ka no nyaka tekanyo e kgolo kudu ya makhura. Ka gona mohlomongwe re ka lebelela ka ditsela tše dingwe, go swana le go diriša difofane tša lefaufaung tšeo di ka tšhelago makhura sebakabakeng goba go hlama ditshepedišo tše di tšwetšego pele kudu tša go šuthiša tšeo di nago le tutuetšo e itšego e phagamego. Ke nagana gore go na le dinyakišišo tša dirokete tša go fiša tša nuclear le di-antimatter drive, eupša tšeo ke tša go fopholetšwa.
Ema, potšišo e ile ya bolela gape ka “modikologo wa phetišetšo ya Mars.” Ka gona go e na le go ya Mars ka go lebanya, re ka ba re lebišitše go dikologa modikologo moo e ka swarago Mars. Seo se be se tla kwagala ka gobane se fokotša delta-v yeo e nyakegago bakeng sa go fihlelela modikologo wa Mars go tšwa go wa Lefase. Delta-v ke phetogo ya lebelo yeo e nyakegago go fetoša tsela ya go sepela, ka fao go šomiša phetišetšo ya Hohmann go bonala e le leano le lebotse.
Gape ke fagahletše go tseba ka ntlha ya go tloga ya Lefase. Ge re ka thuntšha go tšwa felotsoko Lefaseng, go swana le go thomiša ka borwa bja hemisphere go šomiša mohola wa lebelo la go dikologa la Lefase, mohlomongwe seo se ka boloka maatla a mangwe. Ke nagana gore seo se bitšwa “Hohmann transfer orbit” ka tsela ye nngwe ka gobane se šomiša go dikologa ga polanete.
Ka gona ge re kopanya se ka moka, mokgwa o šomago kudu o be o tla akaretša go diriša dirokete tša dikhemikhale bakeng sa go phagamiša ga mathomo gomme ka morago wa fetogela go go šuthišwa ga mohlagase gatee sebakeng bakeng sa go fokotša tšhomišo ya makhura bokgoleng bjo botelele. Go oketša moo, go diriša dithušo tša matlakgogedi go tšwa dipolaneteng tše dingwe go ka thuša go fokotša matla ao a nyakegago ka kakaretšo.
Ga ke na bonnete ka botlalo ka dipalo tše di nepagetšego goba ge e ba se e le seo ga bjale se dirwago goba se šišintšwego. Ke nagana gore dikhamphani tša go swana le SpaceX di šoma ka diphetišetšo tša Mars le dirokete tšeo di šomišwago gape, ka fao mohlomongwe di na le ditemogo tše dingwe. Le gona e ka ithekga ka boima bja sefofane sa lefaufaung le gore se ka rwala sešuthi se se kaakang, kudu-kudu bakeng sa maeto a matelele.
Ka boripana, go sepela go ya Mars ka bokgoni, motswako wa modikologo wa phetišetšo ya Hohmann, dithušo tša maatlakgogedi le go šuthišwa ga mohlagase go bonala e le tsela ya go sepela. Mokgwa wo o be o tla fokotša tšhomišo ya matla yeo e nyakegago bakeng sa go sepela sekgala se segolo gakaakaa Tshepedišong ya Letšatši.
</nagana>
Go sepela go ya Mars ka mokgwa wo o dirišago matla kudu, ela hloko mokgwa wo o latelago:
1. Hohmann Transfer Orbit : Diriša modikologo wa phetišetšo wo o fokotšago delta-v yeo e nyakegago ka go sepelelana le makhenikhi a go dikologa ga Mars. Se se akaretša go tsena modikologong wa elliptical go dikologa Letšatši wo o kopanago le modikologo wa Mars, go fokotša matla ao a nyakegago bakeng sa phetišetšo.
2. Gravitational Assists : Diriša mohola wa di-slingshot tša maatlakgogedi go tšwa dipolaneteng tše dingwe tša go swana le Venus goba Lefase go hwetša lebelo le go lebiša gape trajectory ntle le propellant ya tlaleletšo, go godiša bokgoni.
3. Electric Propulsion Systems : Ka morago ga go thomišwa ga mathomo o diriša dirokete tša dikhemikhale, fetogela go di-ion thruster goba ditshepedišo tše di swanago tša go šuthiša motlakase bakeng sa leeto le letelele. Ditshepedišo tše di nea tutuetšo e itšego e phagamego, di dumelela tshepedišo e swarelelago ka makhura a manyenyane.
4. Optimized Launch Point : Nahana ka ho thakgola ho tloha sebakeng sa ka borwa sa hemisphere ho leverage Earth’s rotational momentum, fokotsa matla a hlokahalang bakeng sa phahamisa-theoha.
5. Motswako wa Mekgwa ya go Kgorometša : Diriša dirokete tša dikhemikhale bakeng sa go namela ga mathomo gomme ka morago o fetogele go go šuthišwa ga mohlagase bakeng sa maeto a magareng ga dipolanete, o fokotše tšhomišo ya makhura ka kakaretšo.
Mokgwa wo o kopantšwego o lekalekanya tlhokego ya go kgorometšwa ga mathomo le go sepela gabotse ga bokgole bjo botelele, o diriša bobedi dithekniki tša setšo le tša maemo a godimo tša go šuthiša.
hlatsela E = mc2
<nagana>
Alright, so ke leka go hlatsela gore E e lekana le mc squared. Hmm, ke bile ke thoma kae ka se? Go lokile, ke a tseba gore teori ya Einstein ya relativity ke taba ye kgolo go fisiks, eupša o tlile bjang ka tekano yeo? Mohlomongwe ke swanetše go e aroganya ka dikarolo tše dinyenyane.
Sa pele, E e emela eng? Ke nagana gore e ka ba e le matla. Gomme m e ka ba boima, akere? Kahoo, matla a lekana boima makhetlo a lebelo la leseli squared. Seo se a kwagala ka gobane lebelo la seetša ke selo se se sa fetogego ka relativity e kgethegilego. Eupša seo ge e le gabotse se šoma bjang?
Ke gopola gore go fisiks ya kgale, maatla le boima di be di bonwa bjalo ka dikgopolo tše di aroganego. Enetši e be e tswalanywa le tšhišinyego, go swana le matla a go šišinya, mola boima bo be bo le mabapi le go se šome le go goga ga matlakgogedi. Eupša kgopolo ya Einstein e ile ya fetoša seo ka go bontšha gore di kgokagane ka motheo.
Mohlomongwe nka thoma ka go hlahloba dilo tša motheo tša relativity e kgethegilego. Ka relativity e kgethegilego, go na le di-postulate tše pedi: e nngwe e mabapi le lebelo la seetša leo le sa fetogego diforeimeng ka moka tša go se šome, gomme e nngwe mabapi le kamoo sebaka le nako di kgongwago ka gona ke tšhišinyego. Ke dikgopolo tše tšeo di lebišago Einstein go šišinya go lekana ga boima le maatla.
Go lokile, ka fao ge E e le maatla gomme m e le boima, gona tekano E=mc2 e swanetše go tšwa kgopolong ya gore boima bo ka fetošetšwa go maatla gomme ka go fapana le moo ka lebelo la seetša. Eupša ge e le gabotse phetogo yeo e šoma bjang? Ke nagana gore e na le selo se sengwe seo e se dirago le molao wa motheo wa go lekana, wo o bolelago gore motho yo a wago ka bolokologi o itemogela go akgofiša mo go lekanago le ga monamedi yo a lego ka gare ga lifti yeo e akgofišago.
Ema, mohlomongwe ke ka ga ka fao boima bo hlolago maatla ka lebaka la tšhišinyego ya bjona goba bokgoni bja maatlakgogedi. Diteko tša kgopolo tša Einstein mohlomongwe di kgathile tema e kgolo mo. O ile a akanya ka seo se bego se tla direga ge e ba o be o le godimo ga mahlasedi ao a sepelago ka lebelo la seetša gomme ka morago wa akgofiša go ya godimo. Go ya ka pono ya gago, o be o tla ikwa o se na boima, e lego seo se ilego sa mo dira gore a nagane gore boima le matla di a fapantšhwa.
Ke sa dutše ke sa hlaka ka mo go feletšego gore E = mc2 e tšwa bjang gabotse dikgopolong tše. Mohlomongwe ke swanetše go lebelela megato e itšego yeo Einstein a e tšerego tshepedišong ya gagwe ya go nagana. O swanetše go ba a šomišitše dikamano tša dipalo magareng ga dikgao tša sebaka-nako ka diforeimeng tše di fapanego tša go se šome.
Gape go na le kgopolo ya bontši bjo bo sa fetogego, go swana le kamoo dithoto tše itšego di dulago di sa fetoge go sa šetšwe foreime ya tšhupetšo ya mmogedi. Enetši le boima ke dikelo tše pedi tše bjalo tšeo di ka fetošetšwago go tše dingwe ge go elwa hloko ditlamorago tša relativistic.
Eupša ke thoma go timela go se nene. Mohlomongwe ke swanetše go leka go ngwala fase dipostulate tše bohlokwa tša relativity ye e kgethegilego gomme ke bone gore di lebiša bjang go E=mc2. Ka fao, e re ke ngwale se fase:
1. Lebelo la leseli ke kamehla ka liforeimi tsohle inertial.
2. Molao wa motheo wa go lekana: Mmogedi ka gare ga foreime ye e akgofišitšwego o itemogela tšhemo ya maatlakgogedi yeo e lekanago le go ba ka gare ga foreime ya go se šome ka lebelo.
Go thoma go tše, Einstein o be a nyaka go hwetša tswalano yeo e kgokaganyago boima le matla. Mohlomongwe o ile a ela hloko kamoo diphetogo tša nako ya sebaka-nako di tswalanago ka gona le diphetogo tša boima le matla.
Ke nagana gore mokgwa o mongwe ke go ela hloko lebelo le matla. Ka relativity, momentum ga e sa le boima dinako lebelo feela; e akaretša mabaka a gamma. Mohlomongwe ka go laola ditekanyetšo tše, nka fihla go E = mc2.
Ka go fapana le moo, mohlomongwe ke swanetše go nagana ka maatla a boima bja go khutša, e lego maatla ao selo se nago le ona ka lebaka la boima bja sona bja go khutša. Se ka tlhago se be se tla lebiša go E=mc2 ka gobane le ge selo se sa sepele, se sa na le maatla.
Eupša ema, Einstein ga se a no goga tekano ye moyeng wo mosesane. E swanetše go ba e tšwa go nywaga e mentši ya go nagana le go bala kamoo go kobega ga sebaka-nako go dirišanago le dilo le matla.
Ke ipotšiša ge e ba nka e hwetša ke diriša molao wa motheo wa go lekana ka go lebanya. Ge e ba ke nagana ka tšhupamabaka yeo e tšhikago ka go nanya tšhemong ya matlakgogedi ge e bapišwa le mmogedi wa kgole, gona go na le kgokagano magareng ga bokgoni bja matlakgogedi le go katološwa ga nako. Se se ka amana le boima bjo bo hlolago go kobega ka sebaka-nako, seo se amago ka fao seetša se sepelago ka gona, ka go realo se tutuetša maatla.
Go thoma go raragana, eupša ke nagana gore kgopolo ya bohlokwa ke gore boima bo tutuetša sebaka-nako, gomme khuetšo ye e ka balwa bjalo ka maatla. Ka fao, E=mc2 e ka ba tsela ya Einstein ya go hlaloša kamano ye moo boima le maatla e lego dipontšho tše di fapanego tša thepa ye e swanago ya motheo.
Eupša gore ke e hlatsele e le ka kgonthe, mohlomongwe ke swanetše go diriša ditlhamo tša dipalo go tšwa go relativity e kgethegilego. Mohlomongwe thoma ka nako ya sebaka, ke moka o e tswalanye le maatla le lebelo. Go tloga moo, mohlomongwe bontšha kamoo diphetogo tša sebaka-nako ka baka la boima di ka lekanago le matla.
Ke sa dutše ke se na bonnete ka mo go feletšego ka megato ka moka, eupša ke thoma go bona gore E = mc2 ga se feela tekano ya go se kgethe; e tsemile medu kudu ponong ya Einstein ya kamoo boima le matla di kgokagantšwego ka gona ka dilo tše di sa fetogego tša tlhago.
Mohlomongwe khutlo e nngwe ke go ela hloko dikarabelo tša nuclear. Go lokollwa ga maatla ka dipomo tša athomo go bonala go latela E=mc2 ka gobane tekanyo ye nnyane ya boima e fetošetšwa go palo ye kgolo ya maatla, yeo e swanago le tekano.
Eupša seo ke tirišo go feta bohlatse. Ke swanetše go boela morago melaong ya motheo ya motheo. Mohlomongwe ka go diriša kgopolo ya Einstein ya relativity e kgethegilego le di- postulate tša yona, nka hwetša tekano go tšwa melaong ya motheo ya pele.
Ke nagana gore ke tla leka go ngwala ditekanyetšo tša bohlokwa kgato ka kgato, go thoma ka sekgoba seo se sa fetogego ka sebakanako, ke moka ka bona ka fao se amanago le maatla le boima.
Ka gona, sekgoba seo se sa fetogego ke ds2 = -c2 dt2 + dx2 + dy2 + dz2. Ge e ba selo se sepela ka lebelo le itšego, sekgoba se se dula se sa fetoge go babogedi ka moka.
Eupša ge e ba boima bja selo bo fetoga ka baka la tšhišinyego ya sona goba bokgoni bja sona bja matlakgogedi, gona go swanetše go ba le tswalano magareng ga phetogo yeo ya boima le matla ao a akaretšwago.
Ke sa dutše ke sa hlaka ka megato e nepagetšego, eupša ke kgona go bona gore Einstein o be a swanetše go hwetša tsela ya go kopanya dikgopolo tše tša go kobega ga sebaka-nako, boima le matla gore e be tekano e tee.
Mohlomongwe ka go ela hloko kamoo foreime ya go khutša ya selo e amanago le tšhišinyego ya yona ge e bapetšwa le mmogedi yo mongwe, nka laola ditekanyetšo gore ke fihle go E=mc2.
Ka kakaretšo, go molaleng gore go hlatsela E = mc2 go akaretša kwešišo ye e tseneletšego ya relativity ye e kgethegilego, molao wa motheo wa go lekana, le tlhago ya boima le maatla bjalo ka dibopego tše di fapanego tša selo se tee. Ke derivation ye e raraganego, eupša yeo e lego ya motheo go fisiks ya sebjalebjale.
</nagana>
E = mc2 ke tekano go tšwa go teori ya Einstein ya relativity ye e kgethegilego yeo e hlalošago kamano magareng ga boima (m) le maatla (E), moo c e lego lebelo la seetša. Kamoo e ka kwešišwago ka gona ke ye:
1. Dipostulate tša Kamano ye e Kgethegilego:
- Lebelo la seetša ka gare ga lefeela le sa fetoge go babogedi ka moka, go sa šetšwe tšhišinyego ya bona goba foreime ya tšhupetšo.
- Molaotheo wa go lekana: Mmogedi ka gare ga foreime ye e akgofišitšwego o itemogela ditlamorago tša maatlakgogedi tše di swanago le mmogedi ka tšhemong ya maatlakgogedi ye e sa fetogego.
2. Go se fetoge ga Sebaka-Nako Sebaka:
Sebaka se sa fetogego ka sebakanako se fiwa ke \( ds2 = -c2 dt2 + dx2 + dy2 + dz2 \). Sebaka se se dula se sa fetoge go babogedi ka moka, go sa šetšwe foreime ya bona ya tšhupetšo.
3. Kamano ya Enetši le Tšhišinyo: .
Go tšwa molaong wa motheo wa go lekana, Einstein o phethile ka gore boima le matla ke dibopego tšeo di fapantšhwago tša selo se tee.
Se se ile sa mo dira gore a nagane kamoo diphetogo tša tšhišinyego ya selo goba bokgoni bja matlakgogedi di kgomago boima bja sona le matla a sona.
4. Megato ya go Tšwa: .
- Ka go ela hloko selo se se sepelago le ka moo foreime ya sona ya go khutša e amanago le tšhišinyego ya sona ge e bapetšwa le mmogedi yo mongwe, Einstein o ile a laola ditekanyetšo tša relativity ye e kgethegilego.
- Kgopolo ya gore le ge o khuditše, selo se na le maatla ka lebaka la boima bja sona e ile ya lebiša kgopolong ya maatla a boima bja go khutša.
- Matla ana a boima bja go khutša a lekana le boima bja selo gomme a ka bontšhwa bjalo ka \( E = mc2 \).
5. Tirišo le Ditlamorago:
- Tekanyo e na le ditlamorago tše di tseneletšego, go swana le go hlaloša dikarabelo tša nuclear moo palo ye nnyane ya boima e fetogelago go palo ye kgolo ya maatla.
- E gatelela kopanyo ya dikgopolo tšeo pele di bego di bonwa bjalo ka tše di aroganego: boima le maatla.
Ka boripana, go tšwa ga Einstein ga E = mc2 go be go tsemile medu melaong ya motheo ya relativity ye e kgethegilego, kudukudu molao wa motheo wa go lekana, wo o lebišago go lemogeng gore boima le maatla ke dipontšho tše di fapanego tša thepa ye e swanago ya motheo.
Pele thowuni ollama bakeng sa khomphuta ya hao
https://ollama.com/go taonelouta
Se se latelago matha taelo ye e latelago
ollama run deepseek-r1:8b
Pele thowuni khoutu ya mohlodi ho tloha llama.cpp:
git clone https://github.com/ggerganov/llama.cppcd llama.cpp
Diriša cmake go aga binary
cmake -B buildcmake --build build --config Release
Download boima ba 'mele ea mohlala ho tloha HuggingFace
O ka bea boima ka dikai directory tlas'a llama.cpp, 'me joale matha taelo e latelang:
./llama-cli -m models//DeepSeek-R1-Distill-Llama-8B-Q4_K_M.gguf --cache-type-k q8_0 --threads 16 -c 8192 -cnv --chat-template chatml
Ke batla haholo lerotholi-ka lumellana le OpenAI o API: