Gyzykly döwürde ýaşaýarys.
Häzirki wagtda söwda 9-5 syçanjyk ýaryşyndan aňsat gaçmak hökmünde hödürlenýär, bu gaty ýönekeý bir zat, ony her ýyl alty san ýasap, ykjam enjamyňyzdan dünýäniň islendik ýerinden edip bilersiňiz.
Maliýe bazaryndaky bu ýönekeýleşdirmeleriň hemmesi, bazarlaryň näme üçin birinji ýerde hereket edýändigi barada dürli pikirleri mejbur etmäge synanyşýar.
Köp halatlarda söwda bölek satuw söwdagärleriniň we ýyrtyjy bazar öndürijileriniň oýny hökmünde görkezilýär we bazara hereket etmek üçin bazarda likwidligi döredýän ownuk söwdagärleriň duralgalary.
Emma bu hakykatmy? Bazarlary hemişe herekete getirýän bu gizlin eli oýnaýan bu bazar öndürijileri bilen ak-gara bazarlarmy?
Bu makalada öwrenjek zadymyz şu.
Bazarlaryň hökman dolandyrylýandygyny we haýsy bazara söwda etmek kararyna gelýändigiňize garamazdan maliýe bazarlarynda köp erbet tejribäniň bardygyny bellemelidiris.
Priceöne bahalaryň her bir hereketi bazaryň manipulýasiýasynyň arkasynda gizlenmeýär.
Bazar mikrostrukturasy bazarlaryň hereket etmeginiň ähli teoriýasyny bozýar.
Bazaryň mikrostrukturasyna düşünmek möhümdir, sebäbi hiç bir üns bermezden kör satyn almak we satmagyň ýerine her bazar hereketiniň arkasyndaky üpjünçilik we talap dinamikasyna dogry düşünersiňiz.
Käwagt söwdany başda isleýşiňden düýbünden başga bahadan doldurjak ýerine ýetirersiň.
Bu köplenç dürli üýtgewsiz hadysalarda dürli altkoinler ýa-da wariantlar we suwuk bazar ýaly suwuk bazarlarda köp bolýar.
Bazar mikrostrukturasy, uniwersitetlerde okadylýan we köp matematikany öz içine alýan derejede çylşyrymly mowzuk.
Bu düşünjeleriň käbiri bu makalanyň çäginden çykýar we hakyky durmuş söwdasyna gezek gelende düşünmek zerur däl.
Has giňişleýin öwrenmek we çuňňur öwrenmek isleýänler üçin, 2020-nji ýylyň ýazynda Kopenhagen uniwersitetinde okadýan Egor Starkowyň Maliýe bazarlary kursyny barlamagy maslahat berýärin.
Bu düýbünden mugt we Youtube- da tapyp bilersiňiz.
Şeýle hem bu makalanyň çäginden daşarda mukdar firmalarynda ulanylýan ýokary ýygylykly söwda bar.
Bu meniň bilşimden has köp matematika we programmirleme talap edýär; şonuň üçin bu hakda ýazjak derejede bilimli däl.
Thisöne bu makalada hödürlän bilimlerimiň, bazarlaryň näme üçin we nähili hereket edýändigine düşünmek üçin ýeterlik boljakdygyna we soňunda has bilimli söwda kararlaryny alyp biljekdigiňize ynanýaryn.
Bazar mikrostrukturasy näme?
Bazar mikrostrukturasy maliýe bazarlarynyň içerki işini öwrenýär.
Bazarlaryň işleýşi, bahalaryň nähili emele gelýändigi, söwdagärleriň özüni alyp barşy ýa-da biresalaryň gurluşy.
Islendik bir exchangea barsaňyz, cryptocurrency, forex ýa-da bir exchangea bolmagy möhüm däl. Söwda gurmak üçin birnäçe sekunt gerek.
Söwdaňyz ýerine ýetirilýär we söwda edýärsiňiz.
Bu çalt proses bolsa-da, her bazar açyk auksion ulgamynda işleýär.
Bu, her bir alyjy üçin satyjy bolmaly we tersine.
Kärdeşiňiz ýa-da başga bir söwdagär, edara, algoritm ýa-da bazar öndüriji.
Esasanam bazar bellikleri köplenç bölek satyjylaryň duralgalaryny dolandyrýan bazardaky bu erbet şahsyýet hökmünde görkezilýär.
Bu dogry däl, sebäbi bazar öndürijileriniň işi delta bitarap bolmak we teklip almak we ýaýramagy haýyş etmek.
Bu ýagdaýda deltanyň tertip-düzgün söwdasynda ulanylýan sözlerden tapawutlydygyny ýadyňyzdan çykarmaň.
Bu ýagdaýda delta düýbüne gönükdirilen ugry görkezýär.
Aksiýalary, Kripto ýa-da opsiýalary satyn alsaňyz, deltanyň bir pozisiýasynyň bardygyny eşidip bilersiňiz; bu esasy aktiw hereket edende gönüden-göni täsir edýändigiňizi aňladýar.
Delta bitarap bolsaňyz, esasy aktiwleriň hereketi size täsir etmez.
Bazar öndürijileri teklip tekliplerini ýaýratmak üçin delta bitarap; opsiýalar söwdasy köplenç delta-bitarap bolýar, sebäbi olar durnuksyzlygy söwda edýärler we kemer satyn almakda ýa-da satmakda ýa-da beýleki bitarap strategiýalary ulanmakda öz pikirlerini aýdýarlar.
Bazar öndürijileri bu makalada has giňişleýin maglumat alarlar; üýtgäp durýan söwdanyň nähili işleýändigi bilen gyzyklanýan bolsaňyz, öndürijiler söwdasy barada azajyk giriş etdim.
Bazarlary kim göçürýär?
Alyjylar we satyjylar (duh).
Bazarlar üpjünçilik we isleg dinamikasyna esaslanýar.
Alyjylar we satyjylar adalatly bahalar barada ylalaşanda, bazarlar deňagramlylykda bolýar.
Başga sözler bilen aýdylanda.
Haçan-da teklip bilen islegiň arasynda deňsizlik bar bolsa, bazar tendensiýasy.
Bazarlaryň bir ýere gidendigini köplenç eşidýärsiňiz, sebäbi satyjylardan ýa-da tersine alyjylar köpdi.
Öň aýdyp geçen açyk auksion sebäpli bu dogry däl.
Bazarda ýerine ýetirilen her bir söwda üçin kontragent bolmaly; şol sebäpli her alyjy üçin satyjy bolmaly we tersine.
Bazarlar diňe bar bolan likwidlige esaslanýar.
Käbirleriňiziň bilşiňiz ýaly, likwidlik kitaplar boýunça dynç alýan sargytlaryň sanyny, göwrümi ýerine ýetirilen sargytlaryň sanyny görkezýär.
Käbir bazarlar köp hereket edýär, käbirleri asla hereket etmeýär.
Bitcoin satyn alandygyňyzy göz öňüne getireliň we ýagdaýyňyz bir günde 5% ýokarlanýar.
Bu, elbetde, ajaýyp, ýöne Solanany bir wagtyň özünde satyn almakdan ýüz öwürdiňiz, netijede bir günde 15% ýokarlandy.
Näme üçin beýle?
Üýtgewsizlik, bar bolan likwidligiň funksiýasydyr.
Az suwuk bazarlar, ýagny sargyt kitabynda dynç alýan az sargytlar, köp ilatly sargyt kitaplary bolan bazarlara garanyňda has aňsat bolar.
Şeýlelik bilen, “Bitcoin” -iň 10 million dollary bar bolsa, satyn almak we satmak sargytlary kitabyň iki tarapynda dynç alýar, Solananyň bolsa iki tarapynda diňe 2 million dollar bar.
“Solana” ýokary we aşak hereket eder, sebäbi bu bazary Bitcoin bilen deňeşdireniňde has aňsat.
Bazarlar, elýeterli göwrümine we likwidligine baglylykda dört kategoriýa bölünip bilner.
Bular köp hereket edýän bazarlar. Söwdanyň beýleki tarapyny almak üçin köp likwidligi (dynç alyş sargytlary) bolmadyk bazarlara köp agressiýa (bazar sargytlary) gelýär.
Bu, bahalaryň boşlugynda görkezilen inçe bazar hereketlerine, söwdagärleriň süýşmegine sebäp bolup biler.
Likwidligi diňe HFT (ýokary ýygylykly söwda) algoritmleri bilen üpjün edýän bolsa, bazarda köplenç çalt heläkçiligi ýa-da likwid kaskadyny görýäris.
Kriptoda, hakyky likwidlilik kaskadlary bilen tanyş bolmagyňyz mümkin, diňe hakyky likwidlilik hakyky alyjylaryň ýa-da satyjylaryň hiç hili garşylygy bolmazdan dowam edýän ýatyryşlardan gelip çykýar.
Başga bir ekstremal birinji mysalyň tersidir.
Gazna obligasiýalary ýaly gaty galyň bazarlarda muny köplenç görüp bileris.
Sargyt kitaplary bazarlary haýsydyr bir möhüm ugurda herekete getirmek üçin köp satyn almak ýa-da satmak güýji talap edýän derejede gowy ilatly.
Bu gaty pes üýtgewsizlik bilen uzak wagtlap bazar hereketlerine getirýär.
Soňky iki ýagdaý, orta bazar hereketlerini göz öňünde tutup bileris.
Bazaryň we çäkli sargytlaryň mukdary deňdir; şonuň üçin kitaplar boýunça deň derejede gabat gelýär we bazarlar “adaty” özüni alyp barşyny görkezýär.
Simpleönekeý çyzgyda görkezmek üçin dürli ssenariýalar şuňa meňzeýär.
Onda näme üçin bazarlar goldaw we garşylyk derejelerine ýüz tutýarlar ýa-da tersine öwrülmezden ozal ýokary we pes derejeleri barlamaga synanyşýarlar?
Muňa jogap, bazar öndürijileriniň beýleki adamlaryň ýitgilerini dolandyrýan käbir ýasama hekaýalardan has gyzykly bolmaz. Şeýle-de bolsa, bazarlaryň işleýşini üýtgetmeýär.
Diagrammadaky derejeleriň we ýerleriň urlandan soň reaksiýa bermeginiň iki sebäbi bar we olar “ Näme üçin tertip akymy beýle dowam edýär?” Atly gözleg işinde çap edildi. - Bens Toth.
Birinji sebäbine süri diýilýär; bu diňe adam psihologiýasyna esaslanýan ýönekeý hereket hökmünde suratlandyrylýar.
Her kim şol bir diagramma seredýär we käbir derejeler diňe görüner.
Gorizontal we diagonal goldaw we garşylyk derejeleri, hereket edýän ortaça we ş.m.
Elbetde, has ýokary wagt derejeleri has möhüm ähmiýete eýe bolar, sebäbi has köp adam olara seredýär.
Mysal üçin, 200 hereket edýän ortaça, 1 minutlyk möhletde meýilleşdirmekden has güýçli dinamiki S / R oýnar.
Gözleg işinde beýan edilişi ýaly, süri diňe bahalaryň täsiriniň ownuk sebäbidir. Diagrammadaky derejeler görnüp, köp ünsi çeken mahaly, daş-töweregindäki özüni alyp barşyň seýrek bolýandygyny bilýän bolsaňyz gerek.
Aboveokardaky diagrammada tendensiýa eýerijiler üçin meşhur gural bolan 100DMA bilen gündelik möhletde Nasdaq geljegi görkezilýär.
Muňa garamazdan, bazar birnäçe gezek pese gaçdy; synag seýrek boldy, sebäbi köplenç onuň aşagynda birnäçe günlük ýapyklyk bardy.
Bu, köp söwdagär üçin tendensiýa arakesmesini we dowamlylygyny peseldip biler.
Bazarlaryň ozal möhüm derejelerde reaksiýasynyň esasy sebäbi sargytlaryň bölünmegi.
Uly göwrümli söwda edýän söwdagär bolsaňyz, ýerine ýetirilende kynçylyklar bilen ýüzbe-ýüz bolarsyňyz.
Söwda bilen meşgullanmak isleseňiz, iki sany wariant bar.
Has soňrak açjak has köp wariantym bar, ýöne geliň ýönekeý bazara ýapyşalyň we ýönekeýlik üçin sargytlary çäklendireliň.
Bazar tertibini, ýagny birbada açmak ýagdaýyny ulansaňyz, garşy tarapdaky kontragent ýeterlik bolmasa, süýşüp başlarsyňyz; bu, başda isleýşiňizden has erbet bahada bir ýagdaýa düşer.
Çäklendirilen tertibi terk etmek hem iň oňat çözgüt däl, sebäbi niýetleriňiz hemmelere mälim bolar we öňüňizde durup bilersiňiz.
Şonuň üçin iri söwdagärler sargytlaryny gyzyklanýan ýerlere bölýärler we söwdany ýuwaş-ýuwaşdan doldurýarlar.
Onda bu derejeleri nädip tapyp bilersiňiz?
Tehniki derňew köp gezek subýektiw bolup biler, ýöne düşnükli surat görkezip biljek zatlaryň biri köplenç ses we göwrüm profilidir .
Executionokary ýerine ýetirilen göwrümleriň we bazaryň “depgini ýokarlandyran” ýerlerine seredenimde, söwdamda ulanýan usullarymyň biri.
Şol bir Nasdaq diagrammasyna seretsek, bazaryň “depgini ýokarlandyrandan” soň, iň köp ýerine ýetirilýän göwrümiň gözegçilik nokadyna gaýdyp gelendigini görüp bilersiňiz.
Bu, iň köp söwdanyň ähli öňki aralykda ýa-da başga bir söz bilen aýdylanda iň köp ýerine ýetirilen ýeri; Şeýle hem, birnäçe aýdan soň, bazar satylansoň, ýene şol bir gözegçilik nokadyndan çykandygyny görüp bilersiňiz.
Bu, elbetde, ähli möhletlerde işleýär we ýokary gatnaşýan ýerleri kesgitlemegiň has köp usuly bar.
30 minutlyk “Bitcoin” geljekki diagrammasynda gök we gyzyl reňkli şemler görkezilýär; bu şemler göwrümi boýunça däl-de, belli bir çäkden ýokary deltada esaslanýar.
Deltanyň nämedigini bilmeseňiz, deltanyň nyşanlary gelejek söwdasynda ýerine ýetirilen bazar sargytlarydyr.
Görşüňiz ýaly, birnäçe gezek bu şemler bazaryň üstünde ýa-da aşagynda söwda edensoň, geljekde goldaw we garşylyk derejesi hökmünde çykyş edipdir.
Öň hem belläp geçişim ýaly, bazarlar açyk auksion görnüşinde işleýär.
Her bir alyjy üçin satyjy bolmaly we tersine.
Aktiw satyn almak we satmak isleýän söwdagärler sargyt kitaplaryna ýerleşdirýärler.
Bu dynç alyş sargytlary likwidlik diýilýär.
Sargyt kitabyna (ýer çäkleriniň tertibi) sargyt goýýan bolsaňyz, likwidligi öndüriji.
Sargyt kitabyndan likwidligi alsaňyz (bazar sargytlaryny ulanyň).
Aboveokardaky suratda Euro Stoxx 50 üçin bazaryň çuňlugy (DOM) görkezilýär.
Görşüňiz ýaly, häzirki wagtda bazar 3606.5-den satylýar (bahasy gök reňkde görkezilýär), we “Teklip we sora” atly gök we gyzyl sütünlerde dynç alyş sargytlaryny görüp bileris.
Bu dynç alyş sargytlarynyň biri-biriniň gapdalynda däl-de, diagonallydygyny görüp bilersiňiz; ýaýramagy diýilýär.
Bazaryň bir tekeriň has ýokary bolmagy üçin kimdir biri 18 şertnama satyn almaly.
Bazaryň bir teklibini peseltmegi üçin kimdir biri 32 şertnama satmaly.
Agressiw alyjy teklibi ýatyrmak we bazar buýrugyny ulanyp şol 18 şertnamany ýerine ýetirmek kararyna gelse, bir tekeriň ýaýramagyny tölär.
Ters tarapa-da edil şonuň ýaly.
Bu ýerde bazar ýasamak bolýar.
Bazar öndürijileri sargyt kitaplarynda likwidligi üpjün edip, bu ýaýlymda pul gazanýarlar.
Bazar öndürijisiniň maksady hemişe delta bitarap bolmak, bu esasy aktiwde haýsydyr bir ugur almak islemeýändigini, diňe bu ýaýramagy ele almak bilen kitabyny dolandyrýandygyny aňladýar.
Ine, ideal dünýäde bazar ýasamak görnüşi.
Bazar öndürijisi teklip boýunça bir şertnamany 11 dollara satýar; ýaýramagyndan alnan 1 dollar girdeji gazanýarlar.
Şeýle ýagdaý ýüze çykandan soň, olar esasy pozisiýany eýeleýändikleri üçin delta bitarap däldirler.
Ondan soň etmeli zady, bahasyny 9 dollardan satyn aljak satyjy tapmak, şonuň üçin ýene 1 dollar girdeji gazanyp, ýene-de delta bitarap bolýar.
Elbetde, bazarlar has dinamiki, şonuň üçin ajaýyp ssenariýa seýrek bolýar we bazar öndürijileri bahalaryň gymmaty bilen hemişe meşgullanmaly we ýaýramakdan girdeji gazanmak bilen bitarap bolmaga üns bermeli.
Islendik bazardaky likwidligiň köpüsi ýokary täsirli habarlar we näbellilik wakalary wagtynda bazar bellikleri bilen üpjün edilýändigi sebäpli (işleriniň manysy “bazar etmek” ýaly), kitaplaryň aşa inwentar bolmagyna sebäp boljak garaşylmadyk hereketlerden gaça durmak üçin sargytlaryny çekenlerinde has ýuka boljakdygyny görersiňiz.
Şonuň üçin bu wakalar wagtynda duruzmak, islän bahalaryňyza degip bilmez, sebäbi sargydyňyza laýyk kärdeş ýok.
Bazar öndürmek baradaky bu düşündiriş birneme ýönekeý bolsa-da, indi bazar öndürijileriniň beýleki adamlaryň ýitgilerini yzygiderli dolandyrmaga synanyşýan ideologiýasyna düşünersiňiz diýip umyt edýärin.
Çäk we bazar sargytlaryndan başga-da, sargyt sargytlary we käbir ösen sargyt görnüşleri hem bar, geliň, olar we haýsy maksat bilen hyzmat edýändigi barada gysgaça syn edeliň.
Islendik adam sargyt kitabyna çäkli sargyt goýup biler; şol sebäpli olara mahabat ýa-da passiw tertip diýilýär.
Çäklendirme sargytlary bazaryň aşagynda, satuw çäkli sargytlary bolsa bazaryň üstünde goýulýar.
Çäkler bazara sabyrly çemeleşmek we has arzan hasaplanýar.
Bu ýene bir gezek düşünmek möhümdir, sebäbi ýaýradylan ýa-da has ýokary töleg tölemek ownuk bölek söwdagäri üçin möhüm bolmasa-da, bazardaky islendik uly oýunçy özüne has köp çykdajy edip biljek bazar sargytlaryny ulanman, garaşar.
Elbetde, çäkli sargytlary ulanmagyň erbet tarapy, doldurylmazlygyňyzdyr.
Uly söwdagärler üçin bir uly sargyt çägini goýmagyň manysy ýok, sebäbi niýeti hemmeler üçin derrew görüner; şonuň üçin eýýäm agzalan tertip bölünişini ýa-da ösen sargyt görnüşlerini ulanýarlar.
Bazara girmäge sabyrsyzlyk bilen çemeleşmek.
Bahanyň aladasyny etmeýärsiňiz we söwda etmek isleýärsiňiz.
Bu ýaýramak ýa-da has ýokary töleg tölemek üçin gelýär.
Örän uly göwrümli inçe bazary söwda etmek kararyna gelseňiz, häzirki bazar bahasyndan düýpgöter başga bahada söwda edersiňiz.
Bu ýerde Coinbase-da Bitcoin bazarynyň çuňlugyny görüp bilersiňiz.
Häzir 40740-da 0,1 BTC satyn alsaňyz, hiç zat üýtgemez; häzirki wagtda söwda edýän bazar bahasy bilen doldurarsyňyz.
Someoneöne kimdir biri 100 BTC bazar buýrugyny ýerine ýetirse, ýokardaky sargytlaryň hemmesi gabat gelýänçä bazar öser.
Satyn alyjy üçin bu ideal däl, sebäbi bazara has ýokary bahadan girýär.
Stop zakazlary, esasan, satyn almak üçin bahadan we satuwdan arzan bahadan ýerine ýetirilýän bazar sargytlarydyr.
Stopitgiler üçin ulanylýar, arakesme söwdagärleri hem bazara çykmak üçin ulanýarlar.
Bu, meşhur “aw awlamagy” ýapmak üçin amatly pursat.
Çopanlaryň nähili işleýändigini öňem aýdypdym; söwdagärler gyzyl guty bilen görkezilen has ýokary wagt goldawy we garşylyk meýdanlary ýaly görnükli derejelere gatnaşygy artdyrýan takyk baha hereket çyzgylaryny görýärler.
Bu ugurda, duruzmak buýruklary iki söwdagäriň öz ýerinde ýitgileri we dowamy has ýokary bolmaga synanyşýan söwdagärler tarapyndan ýüze çykýar; agressiw bazar alyjylary tarapyndan doldurylan passiw satuw sargytlary bolan iri söwdagärler üçin bu ajaýyp dereje.
Satyn almak üçin sargytlaryň diňe bir bölek satyjylardan ulanylman, eýsem gysga söwdada bolsaňyz we ýitgiňiz azalsa, öz ornuňyzy yzyna satyn alýandygyňyza düşünmeli.
Uly söwdagär, çäkli satuw sargytlaryny doldurmak islese, satyn almak üçin köp zat bolansoň, bu ajaýyp bir ýere öwrüler. Şonuň üçinem satuw sargytlaryny doldurmak aňsat bolar.
Aýak yzy diagrammasy ýaly has ösen gurallara seretsek, bazaryň her gezek garşylyk derejesine ýeteninde satyn almany görüp bileris.
Şeýle ýagdaýda, hemişe özüňizden köp zat satyn alynýan mahaly bazaryň näme üçin ýokary galmaýandygyny soramalysyňyz?
Sebäbi kimdir biri satyn alýan sargytlaryň beýleki tarapyny tutýardy; agressiw alyjylar bazardaky iň agyr eli passiw satyjylar tarapyndan siňdirilendigi sebäpli bu siňdiriş diýilýär.
Görşüňiz ýaly, bu diňe bazardaky isleg we isleg sebäpli bolup geçýär; bazary dolandyrýan ýa-da elmydama işleýän duralgalar ýok.
Klassiki bazardan başga-da, her söwda platformasynda hödürlenýän sargytlary çäklendiriň we saklaň, käbir sargyt görnüşleri elmydama elýeterli däl, ýöne ösen söwda platformalarynyň köpüsinde olar bolmaly.
.Agny, bular kowalamak, aýsberg zakazlary ýa-da TWAP bolar.
Kowalamak sargytlary, bazar islän derejäňize degensoň bahany kowýar; bu peýdaly aýratynlyk, sebäbi hemişe dolduryp bilmersiňiz, esasanam has uly göwrümli söwda edýän bolsaňyz.
Aýsbergler, bazara degende ýüze çykýan gizlin sargytlar; bu uly söwdagärlere niýetlerini gizlemäge kömek edýär.
Muny edýän başga bir gural TWAP; aktiwleri birbada satyn almagyň ýerine, TWAP belli bir wagtyň içinde şol bir mukdarda sargytlary ýerine ýetirýär.
Haýal bahalar ýokarlananda ýa-da aşak düşende TWAP-ny aňsatlyk bilen görüp bilersiňiz.
Gysyş diýilýän zat, adatça köp söwdagäriň bu hereketlerini kowmagyna we bahadan arzan duralga sargytlarynyň köp bolmagyna sebäp bolýar.
Bazar girdeji alýan uly TWAP alyjylarynyň islenýän derejesine ýetensoň, bazarlar kiçi alyjylaryň duralgalaryndan geçip, çalt pese gaçýarlar.
Kime garşy söwda edýändigiňize düşünmek üçin pikiriň bolmagy möhümdir.
Kriptodaky adamlar elmydama “kitleri” ýatlaýarlar, ýöne bu guramalaryň işleýşini we maksatlaryny bilmeýärler.
Bazara gatnaşyjylar bazara baglylykda tapawutlanýar; Kripto we forex-de dürli gatnaşyjylar bolar.
Toparda öňküsi ýaly galýar, köplenç spekulýator diýilýän ownuk söwdagärler.
Ugurly söwda edýärler we iki tarapdan hem gysga möhletli bahalaryň üýtgemeginden girdeji almaga synanyşýarlar.
Bu spekulýatorlar ulalansoň, ugur söwdasyna az üns berýärler we delta-bitarap strategiýalary durmuşa geçirýärler.
Bular nagt bolup, opsiýalar bazaryndaky söwda ýa-da söwda üýtgewsizligini alyp biler.
Maýa goýum gaznalary, banklar ýa-da mahabatlar portfelini diwersifikasiýa etmek ýa-da emele gelenleri hed gurallary hökmünde ulanmak üçin bazara çykýarlar.
Bular dürli bazarlar üçin mahsusdyr.
Forex-de, isleg we isleg esasynda walýuta hümmetini kesgitleýän ähli iri banklardan ybarat bankara bazary bar.
Reklamalar, adatça, geljekde işleýär, başga bazarda-da edip biler. Muňa mysal hökmünde “Starbucks” ýaly kofe geljegini özleriniň psihiki kofesine garşy hedis edip biler.
Bazara gatnaşyjylaryň iň soňky kategoriýasy Algoritmiki we HFT (ýokary ýygylykly söwda) firmalarydyr .
Bular häzirki wagtda bazaryň ep-esli bölegini nädip alýandyklary sebäpli gyzykly.
Esasanam HFT firmalary ähli bazarlarda içerki göwrümiň uly bölegini düzýärler.
Bu kategoriýalary gysga möhletli we uzak möhletli söwdagärlere aňsatlaşdyryp bilersiňiz.
Bazara haýsy ugurlara gadam basjakdyklaryna düşünmek, söwdalaryňyza has gowy umytlar döreder.
Dürli bazarlarda söwda edip bilersiňiz; iň meşhurlary Kripto, Forex, Aksiýalar ýa-da Futures.
Soňra bu bazarlar merkezleşdirilen we merkezleşdirilmedik biresalara bölünýär.
Düzgüne görä, merkezleşdirilen bir exchangeada söwda etmek isleýärsiňiz; bu Kripto ýaly merkezleşdirilmedik bazardan tapawutlanýar.
Merkezleşdirilen biresalar ulanyjylaryna aç-açan göwrümi we bazaryň çuňlugyny hödürleýär.
Merkezleşdirilmedik bir exchangalarda söwda edilýän merkezleşdirilmedik bazaryň iň meşhur görnüşi Forex we CFD-lerdir, bular OTC (hasapda) satylýar we ulanyjylary ýerine ýetirilen göwrümleri görüp bilmeýärler,
Forex-de iki görnüşli dellal bar, A-kitap we B-kitap dellallary.
Kitap dellallary, söwdagärleri üçin söwdany ýeňilleşdirýän dürli likwidligi üpjün edijiler bilen işleýärler. B-kitap dellallary müşderilerine garşy pozisiýa açýarlar. “A-book” dellaly bar bolsa-da, “B-book” modelini işletmek we müşderilerine garşy söwda etmek kararyna gelip biljekdigini köp adam bilmeýär.
Mundan başga-da, “Futures”, “Kripto” ýa-da “Aksiýalar” merkezleşdirilen ýerlerde aç-açan göwrümli söwda edilýär.
Bular geljekde CME, CBOT, Eurex ýa-da Nymex-de söwda ederler.
Kriptoda, Binance ýa-da Bybit ýaly merkezleşdirilen biresalar we Hyperliquid ýa-da beýleki zynjyrly dellallar ýaly merkezleşdirilmedik biresalar bar; bular henizem ulanyjylary üçin aç-açan göwrümleri üpjün edýär.
Aksiýalar NYSE, LSE we ş.m.
Bazaryň mikrostrukturasyna gowy düşüneniňizden soň, söwdagärler tarapyndan ýygy-ýygydan ulanylýan käbir gurallary ýapalyň.
Bular tertipli söwda gurallary; Işleri has ýönekeý saklamaga synanyşaryn, ýöne tertip akymynyň nämedigini bilmeýän bolsaňyz, ilki bu makalany okaň .
Bu gurallaryň hemmesiniň gysga möhletli söwda üçin iň oňat ulanylýandygyny bellemelidiris; diňe swing söwdasyna üns berýän bolsaňyz, olarda-da peýdasy bar, ýöne has nuansly.
Bu makalada eýýäm DOM hakda aýdypdym.
DOM, bazaryň çuňlugyny aňladýar, her nyrh nokadynda iň ýönekeý görnüşinde dynç alýan sargytlary görkezýän gural.
Aboveokardaky suratda Bybitdäki BTCUSD üçin DOM görkezilýär.
Gök sütünde alyjylar satyn almak isleýärler, satyjylar bolsa gyzyl sütünde satmak isleýärler.
Bu has ösen DOM bolany üçin, orta sütünler bazarda we çep tarapda ýerine ýetirilen sargytlary görkezýär, şeýle hem ses profiliňiz bar.
Söwdaňyzda DOM-ny işjeň ulanmagyň bir gyrasy barmy?
Bar, ýöne aňsat däl, esasanam Kripto ýa-da beýleki inçe bazarlarda.
Meniň pikirimçe, DOM-dan iň oňat peýdalanmak, obligasiýa ýa-da käbir indeks fýuzeri ýaly suwuk bazarlarda bolar.
Öň hem belläp geçişim ýaly, çäkli sargytlar bazardaky mahabatdyr; islendik adam olary islendik wagt goşup we sargyt kitabyndan çekip biler.
Bu köplenç üpjünçiligiň we islegiň hyýalyny döredýär, bu hakyky däl.
Ine, DOM-nyň gyrasy esasan girýär.
Ussat DOM okyjylary, bazar bahasyna ýakyn sargytlaryň hakykydygyny ýa-da diňe bir sargytdygyny ýa-da ýokdugyny görüp bilerler.
Aýdyşym ýaly, has suwuk we haýal hereket edýän galyň bazarlarda bu has aňsat.
Esasanam talamak barada aýdylanda, bu bozulan sargytlary görüp bilmek, güýçli söwda strategiýasy bolup biler, sebäbi talaňçylar adatça sargytlary talanyň beýleki tarapynda doldurýarlar.
Içerki söwdagär bolsaňyz (ýa-da islendik söwdagär) bolsaňyz, DOM ýerine ýetirmek üçin gowy gural bolup biler.
DOM-da sargytlary çalt ýerleşdirmek köplenç diagramma basmakdan ýa-da başga sargyt penjireleri bilen işlemekden has gowudyr.
Ösen platformalaryň köpüsi, birnäçe gezek basmak bilen DOM-da dürli açar baglanyşyklary bolan dürli sargytlary ýerleşdirmäge mümkinçilik berýär.
DOM-ny ulanmak tehniki derňewlere meňzeýär; nagyşlary we dürli özüni alyp barşyny görmek üçin ýeterlik uzak synlamaly.
Simpleönekeý TA bilen deňeşdirilende ony çylşyrymlaşdyrýan zat, bu nagyşlar söwda edýän bazaryňyza görä tapawutlanýar.
Şol nagyşlary görüp başlamak üçin birnäçe sagat diagramma gerek, ýöne wagtyňyzy bagyşlasaňyz, içerki söwdada ep-esli artykmaçlyk berip biler.
Lenta okamak has meşhur we bazaryň mikrostrukturasyna tomaşa etmegiň has aňsat usuly hasaplanýar.
DOM mysalyndan ýadyňyzda bolsa, orta sütün söwdada bazar sargytlaryny görkezdi.
Lentanyň görkezýän zady şu; ýerine ýetirilen bazar sargytlaryny görkezýär.
Platformalaryň köpüsi, diňe belli bir çäkden ýa-da aşaky ululyklary görkezýän durky täzelenen lentalary gurmak mümkinçiligini hödürleýär.
Bu, islendik bazarda has uly ýerine ýetirilen söwdany görmegiň ajaýyp usulydyr.
Umuman aýdanyňda, söwdagärleriň haýsy ugurlary satyn almak we satmak bilen gyzyklanýandyklaryny we iň esasysy bazaryň bu tagallalara nähili jogap berýändigini görmek üçin lentany ulanarsyňyz.
Lenta seretmek, bazarda bolup geçýän siňdirişiň iň çalt signalyny berer.
Bazaryň satyn alyş sargytlarynyň köpüsiniň girýän we bazaryň bu tagallasy bilen dowam etmeýän garşylyk derejesini görseňiz, bu makalada ozal aýdyp geçen ýagdaýymyzda.
Kripto bölekleýin bazar bolup, birnäçe biresalaryň hem ýer, hem-de gelejek söwdasyny hödürleýändigini aňladýar.
Bu ýerde Aggr ýaly gurallar amatly bolýar, sebäbi islän kripto aktiwiňiz üçin jemlenen lentany üpjün edýär.
Bu meniň seredýän lentam; görşüňiz ýaly, dürli alyş-çalyşlar esasynda bölünen Bitcoin sargytlaryny görkezýär.
Topokarky tarapynda emele gelen önümler bar, aşagynda bolsa bazar bazarlary bar.
Kripto barada aýdylanda, adatça, her bir sagdyn hereketiň, bazar bazaryndaky teklip we ýokary güýji hödürleýän önümler köplenç humarly oýunçylary özüne çekýär.
Bu maglumatlara esaslanyp, bazaryň belli bir derejede özüni alyp barşyna we ol ýerde kimiň satyn alýandygyna syn edip bilersiňiz.
Belli bir nagyşlary görmek üçin köp wagt gerek bolmaz.
Aýak yzy diagrammalary
Aýak yzy, esasan, lenta bilen birmeňzeş, sebäbi ol diňe teklipde satylýan we soraýan bazar sargytlaryny görkezýär, ýöne muny has ösen görnüşde edýär.
Esasy zat, lenta käwagt gaty çalt bolup biler we ozal satylan sargytlaryň taryhyny görkezmeýär.
Aýak yzy, nusgawy şem çyzgysynda görkezilişi ýaly edýär.
Iň köp ýaýran teklip we Aýak yzy, çep tarapdaky satuwlary görkezýär we sag tarapda satyn alýar; beýleki opsiýalar, ähli sargytlary jemlän we teklip boýunça gutarnykly ýerine ýetirişleri meýilleşdirýän we sorajak Delta aýak yzy bolup biler.
Aýak yzyny islendik möhletde meýilleşdirip bolýandygy sebäpli, köp söwdagär ony gündelik ýa-da beýleki has ýokary möhletlerde ulanmagy karar edýär.
Bu, maslahat berjek zadym däl, sebäbi bazardaky gyssagly hereketden; Alyjylar bilen satyjylaryň arasyndaky has ýokary möhlet balansy has deň bolar, ýöne gysga möhletli içerki aýlawlara seretseňiz, gysga möhletli söwdany hödürläp biljek netijesizlikleri görüp bilersiňiz.
“Heatmap” bazaryň mikrostrukturasyna gözegçilik etmek üçin iň meşhur guraldyr.
Bu ýylylyk kartasy programma üpjünçiligi çäkli sargytlary baha çyzgysyna düzýär we köp söwdagär soňra olary goldaw we garşylyk meýdançalary hökmünde ulanýarlar.
Geliň, azajyk yza gaýdyp geleliň we munuň näme üçin seretmegiň peýdasyzdygyny düşündirmäge synanyşaryn.
Häzirki wagtda “Bitcoin” 40,000 dollar töweregi söwda edýär.
Siz uly söwdagär we 1000 BTC 39,000 dollara satyn almak isleýärsiňiz.
Buýruk kitabyna ýekeje çäkli sargyt goýsaňyz, ýylylyk kartasy ony açyk ýalpyldawuk çyzyk bilen görkezer we indi her kim siziň niýetiňizi bilýär.
Adamlar satyn alyş sargydyňyzy görerler, goldaw derejesi hökmünde kabul ederler we öňünden satyn alyp başlarlar.
Siziň üçin bu bazaryň 39k derejesine ýetip bilmezliginden başga-da, şol 1000 BTC teklibini doldurmak üçin satyjylaryň hem ýeterlik däldigi bolup biler.
Munuň ýerine näme edip bilersiňiz?
1000 BTC üçin satuw çäklendirmesini 41,000 dollardan ýokary goýup bilersiňiz.
Bu, Bitcoin-iň peselip başlamagyndan gorky döredýär we adamlar bu derejeden öň satyp başlarlar.
Bu näme döredýär? 1000 BTC satyn alşyňyza siňdirmek üçin ýeterlik satuw basyşy bar, niýetiňizi gizlemek üçin ony ownuk böleklere bölüp bilersiňiz.
Uzynlygy 1000 BTC ýygnanyňyzdan soň, satuw zakazyny 41k-a çekersiňiz, ol hiç wagt bolman ýitip gidýär.
Şuňa meňzeş ýagdaýy ýokardaky mysalda görüp bilersiňiz.
Atylylyk kartalary, wagt möhleti ulanylanda Aýak yzyna meňzeýär.
Has ýokary möhletler we bazardaky bu aç-açan teklipler we teklipler barada aýdylanda, elmydama diýen ýaly erbet niýetleri göz öňüne getirip bilersiňiz.
Everyöne her bir sargyt bir zat däl we wagtal-wagtal sargyt kitaplaryna uly sargyt goýýan hakyky alyjylary we satyjylary görersiňiz.
Bu hakyky alyjylar we satyjylar içerki iş wagtlarynda köplenç görüner.
1000ene-de bir gezek, 1000BTC satyn alsaňyz, bahadan 5-10% arzan bahadan satmak üçin sargyt edersiňiz ýa-da bazaryň urýança garaşarsyňyz, şonuň üçin beýlekileriň sizi öňe sürmegine ýeterlik wagt bolmazmy?
Bu ýagdaýda görşüňiz ýaly, 45 000 dollar dynç alýan uly sargyt boldy, göwrümi ýygnamak bilen doldurylan ýaly bolup, bazar hakykatdanam ol ýerden peseldi.
Mundan başga-da, “Bookmap” ýaly käbir programma üpjünçiligi ýönekeý ýylylyk kartalarynyň çäginden çykyp, söwdagärlere bu sargytlaryň ýerine ýetirilýändigini ýa-da ýerine ýetirilmeýändigini görkezýän görkezijiler bilen üpjün etdi.
Meniň pikirimçe, ýylylyk kartalary ýalňyş bolup bilse-de, sargyt kitabynyň çuňlugyny we nädip siňdirilendigini geljekki makalalarda bu barada has giňişleýin maglumat berip biler.
Söwda bilen meşgullanmak kararyna gelen her bir adam üçin bazarlaryň işleýşine düşünmek zerurdyr.
Has az möhletli söwdagär bolmasaňyz we söwdaňyzda görkezilen gurallaryň hiç birini ulanmagyňyz zerur bolmasa-da, bazarlaryň nähili işleýändigini bilmek zerur.
Her ýokary wagt möhleti has pes möhletlerde başlaýar we bazaryň mikrostrukturasyna düşünmek bilen söwdanyňyza has takyklyk goşup bilersiňiz.
Redaktoryň belligi: Bu makala diňe maglumat maksatly we maýa goýum maslahatyny düzmeýär. Bir Stocka söwdasy spekulýatiw, çylşyrymly we ýokary töwekgelçilikleri öz içine alýar. Bu, bahalaryň ýokary üýtgemegini we başlangyç maýa goýumlaryňyzyň ýitmegini aňladyp biler. Maliýe ýagdaýyňyzy, maýa goýum maksatlaryňyzy göz öňünde tutuň we haýsydyr bir maýa goýum karar bermezden ozal maliýe geňeşçisi bilen maslahatlaşyň. “HackerNoon” redaksiýa topary hekaýany diňe grammatiki takyklyk üçin barlady we bu makalada görkezilen maglumatlaryň dogrulygyny, ygtybarlylygyny ýa-da dolulygyny tassyklamaýar ýa-da kepillendirmeýär. # DYOR