Sikawa, tozali na ebandeli ya mobu ya sika. Oyebi likambo moko oyo esalemaka mingi na eleko oyo ya mbula, mingimingi na sanza ya Yanuali? Ozali na raison, tozali kozua ba résolutions ya année nouveau.
Lokola bato nyonso, nazali kozwa bikateli ya mbula ya sika. Lokola mbula nyonso, namindimisaka ete mbula oyo ekozala ndenge mosusu mpe nakokangama mpenza na mwango yango. Lokola mbula nyonso, ezali mpenza na likoki ete nakobongisa makambo yango mpe na nsima nakosilisa mbula na makambo ekeseni mpenza.
Kasi mpo na nini ezali bongo? Ya liboso, mpo na nini ezali sikoyo? Mpo na nini mbula ya sika esalaka na mbalakaka ete tomiyoka lokola tolingi kobongola bomoi na biso na bomoi mosusu mpenza? Ya mibale, mpo na nini ezali mpasi mingi mpo na kokangama na yango?
Sikoyo tika nayebisa bino nini ekómelaki ngai na poso eleki. Namimonaki kozala na bosambisami ya kokamwa koleka ya mobu, mpe tozali na poso mibale mpamba na kati —sambe ya esambiselo epai wapi mofundami azalaki bɔɔngɔ́ na ngai. Ba accusations ezalaki claire: ko saboter ba résolutions na ngai ya Année Nouvelle.
Ekipi ya défense ya cerveau ezalaki na alignment ya makasi.
Kasi ba procureurs —ngai, moto oyo alongi te mbula na mbula —azalaki kosomba yango te. Tolakisaki bilembeteli: ba membres ya gym oyo elongaki te, ba régimes oyo nasundolaki, mpe ete mbala moko nalakaki kolamuka liboso... mpe nasalaki te.
Spoiler: cerveau ezwamaki na ngambo, mpe biso, jury, totikalaki komituna soki elikya ezali mpo na ba résolutions ya 2025.
Ba résolutions ya mbula ya sika. Nkombo yango elobaka yango moko. Molulu oyo esalemaka mbula na mbula ezali esika oyo bato nyonso bazwaka ekateli ya kozongisa nsima komibongisa tii na mokolo moko ya sikisiki mpenza. Bobosana Novɛmbɛ to Marsi —ezali mokolo ya 1 Yanuali to bust. Kasi mpo na nini tokangamaka makasi na bouton oyo ya maji ya kozongisa makambo na esika na yango? Nini ezali na ntina ya yambo ya mobu oyo ebongoli biso na ba optimistes ya miso minene, kondimisama ete tokosalela na nsuka membre wana ya gym to tokokoma malamu na Espagnol na nzela ya appli moko toko désinstaller inévitablement na février?
Basi mpe mibali ya jury, nazali bɔɔngɔ —mofundami na bosambisami oyo ya bikateli ya Mobu ya Sika. Tika na présenter likambo na ngai.
Kanisa bomoi lokola doc ya Liloba ya mobulu: ba typos partout, ba phrases mashed up sans flux, ba fonts ko sauter de Times New Roman à Comic Sans (pourquoi, même nayebi te), mpe que paragraphe moko tellement cringy olingaki ctrl+z yango na kobosana soki okokaki. Format na yango? Likama moko. 1 Yanuali ezali bouton “Poná nyonso” & “Bolongola” —libaku ya nsuka mpo na ardoise ya pɛto.
Ba psychologues Dai, Milkman, na Riis (2014) bapesaki kombo ya phénomène oyo Fresh Start Effect, kasi totika te jargon ya fancy e distraire yo —ezali kaka ngai, cerveau na yo, koluka kopesa yo reboot. Nayebisi bino makambo ya kala ezali ya moto mosusu —moto oyo atindaki makomi ya mawa, azangaki mikolo ya suka, to asalaki maponi oyo tokosolola awa te. Moto wana? Yo te lisusu . Sikawa, ozali kokɔta na eleko na yo ya Taylor Swift "Midnights": bomoi ya kobombama, ya mayele, ya konyata.
Honor na yo, oyo ezali mwa trick ya talo moke te. Bato bazali kosala bongo banda bankóto ya bambula.
To kotisa ba Babilone ya kala lokola ba témoins ya bizaleli. Babandaki momeseno ya “ebandeli ya sika” eleki sikoyo mbula 4 000, balapaka ndai na banzambe na bango ete bakozongisa bisaleli oyo badefaki to bakofuta banyongo. Mpe mbuma na yango? Nkanda ya bonzambe. Bobosana dati ya nsuka oyo bozangaki —banzambe yango bakabolaki ntango ya kokauka mpe malɔzi lokola tike ya mituka. Makonzí yango ezalaki likoló, nzokande bato ya Babilone bakangamaki kaka na elikya ya kobimisa biloko mosusu.
Kokende mbangu tii lelo. Ya solo, tobongoli ndai na banzambe mpo na bilaka ya minuit likolo ya rulo ya cannelle, kasi nguya ezali ndenge moko. Ezala kolapa ndai ya kokita kilo, koyanola na email nyonso, to na nsuka kotanga Etumba mpe Kimya, mokano ezali polele: bokoli, mbongwana, mpe bosikoli.
Ba madame na ba monsieur ya jury, soki etali ba résolutions ya année nouveau, cerveau ezali na défense assez compulsive. Kota na Théorie ya auto-détermination (Deci & Ryan, 1985), liloba ya kelasi ya kitoko mpo na “Talá ntina oyo bato basalaka oyo basalaka.”
Cerveau e arguer que ba résolutions ebetaka ba points sucrés nionso ya psychologique.
Bokoli eyokaka ya kokamwa . Mwa litambe nyonso oyo ezali liboso ebimisaka dopamine, mayele ya fɛti oyo bɔɔngɔ elingaka mingi. Koyekola likambo ya sika? Yango nde bɔɔngɔ ezali koganga, “Tala ngai, nazali ndoki!” Ezala ko maîtriser mampa ya pâte acide to na suka ko craquer ndenge crypto esalaka (spoiler: mutu asalaka vraiment), amélioration ezali intoxicant. Kolanda likolo boye ezali mbeba?
Pona ezali kopesa nguya. Cerveau elingaka kozala patron. Bikateli lokola “Nazali kotika sukali” to “Nsukansuka nazali kotánga Etumba mpe Kimya ” eyokaka kobenda mpo oponaki yango. Pression ya libanda te, micromanaging te —ezali yo nionso. Mpe na mokili oyo etondi na mikumba, mikano ezali lolenge ya bɔɔngɔ ya koganga, “Nazali kozwa roue!” Ezali botomboki te; ezali kobika.
Na nsuka, bɔɔngɔ elobi ete bato basengeli kozala na liyoki ya mokano. Soki yango ezali te, tozali Roombas —kobɛtaka bifelo, kobalukaka na basɛrklɛ, mpe ntango mosusu kokangama na nse ya sofa. Ba résolutions epesaka direction. Balobi, “Oyo nde oyo ozali kokoma.” Ntina ebongoli mobulu na likambo ya kotya likebi, mpe bɔɔngɔ elingaka eloko mosusu te koleka koyoka ete ezali na ntina.
Mpe na nsima, ya solo, ezali na fraze oyo procureur alingaka mingi: “Mbula ya sika, Yo ya sika.” Cerveau ezali na ba sentiments mélangés na oyo. Na ngambo moko, ezali kofula —ezali nyonso mpo na makoki mpe bokoli. Par contre, ezali compliment ya backhanded. “Yo ya Mobange? Meh. Salá malamu koleka.”
Na yango, bɔɔngɔ ezali na ngambo ya kolendisa elikya mpe mposa ya lokumu na sanza ya Yanuali nyonso? Mbala mosusu. Kasi yango ezali likambo ya mabe, to ezali kaka elembeteli oyo emonisi ete na motema na biso, biso nyonso tozalaka na mposa makasi ya bokoli, bonsomi mpe ntina? Défense epema.
Ba madame na ba monsieur ya jury, tika na aborder point mosusu na défense na ngai : ba résolutions ezali kaka quelque invention occidental te. Te, bato bisika nyonso, uta na mimeseno nyonso, balingaka kobɛtabɛta mbata na elembo oyo ezali kotinda bato básala makambo na dati oyo balingi.
Tózwa ndakisa ya mbula ya sika ya sanza. Na eteni monene ya Azia, likebi ezali te na kokata carbs to kotika Starbucks —ezali na ntina ya bomengo, boyokani ya libota, mpe mapamboli ya nkola. Bato ya Mpótó balingi ba abs; bato oyo bazali bato ya Mpótó te balingi kimya; likanisi moko ya nsé, emballage ekeseni (tomate, tomate).
Bolingo oyo ya mokili mobimba mpo na kotya bilembo na ntango na milulu? Yango ezali foti na ngai te —ezali bomoto. Ezali lokola biso banso tozali na lisolo moko ya monene ya etuluku, mpe moto moko alobi, “Tósala banso malamu koleka na mobu ekoya,” mpe moto nyonso ayanoli, “Pari.” Kasi mpo na nini, Hour na yo, ba résolutions ezo sentir obligatoire ? Mpo na nini emonani lokola tozali na ngambo na kati na bango, ata ntango tozali komibanzabanza te?
Simple: preuve sociale.
Kanisá société lokola eteyelo moko ya ntei ya minene. Ntango bana ya malili babandi kosala journal ya mikano na bango to kosomba ba planners ya kitoko oyo bakotika na sanza ya misato, biso basusu —ba primates oyo tozali —toyokaka bopusi ya kosangana na yango.Nyoka bomoni, banyoka esalaka. Bato nyonso bazali kosala yango, yango wana esengeli kozala likanisi ya malamu, boye te? Mabe. Kasi bopusi ya baninga etali yango te.
Mpe na nsima, Lokumu na yo, ezali na bapanzi sango —mosangani monene ya procureur. Lisolo ya “Mbula ya sika, Yo ya sika” ekɔti na bisika nyonso ya bomoi na yo. Ba feeds ya Instagram ezali kotonda na ba influenceurs oyo bazali kosakola ndenge nini oyo ezali mbula oyo bazali finalement kozua vie na bango esika moko. Ba piblisite oyo ezali kobima mpo na ba planificateurs, ba cours ya kotiya mikano, mpe ba applis ya fitness. Ata piblisite ya YouTube Peloton oyo olekisaki ezalaki kaka te koteka velo —ezalaki koteka fantasme: ete yo, mpe, okoki kokoma moto ya sika mpenza soki omipesi kaka.
Ba influenceurs nde ba ringleaders awa. Bazali lokola bana oyo bato mingi balingaka na mesa ya midi, bazali kondimisa yo ete soki obimisi dolare 199 mpo na masterclass na bango ya kotya mikano, okofungola basekele ya kolonga. Spoiler: okosala yango te. Kasi ntango okomona yango, mbongo oyo bafutaka mpo na karte ya kredi esi eleki.
Donc, jury, tika na tuna yo boye : ezali faute na ngai soki ozali koyoka pression sociétale ya ko fixer ba résolutions ? Nasalaki te chat ya groupe mondial to complexe influencer-industriel. Nazali kaka motindami, koluka kolanda marée culturelle. Ba résolutions? Bazali likanisi na ngai te; bazali produit ya mokili oyo ofandi.
Tika ete dossier elakisaka: ete nazali kosala oyo eleki malamu na oyo bapesi ngai. Soki olingi kolakisa misapi, mbala mosusu banda na bana ya malili mpe ba planificateurs na bango oyo bazali na ntalo mingi. Napemisi likambo na ngai.
Lokumu na bino, ba membres ya jury ya lokumu, bopesa ngai nzela ya kobenga témoin ya liboso na stand: Cortex Préfrontal. Oyo ezali eteni ya bɔɔngɔ oyo ezali na mokumba ya kozwa bikateli, kosala mwango, mpe komibongisa. Ezali awa mpo na kotatola na ntina ya sabotage oyo ekutanaki na yango na maboko ya Basal Ganglia. Toyoka maloba ya moto oyo azwaki mpasi.
Ngai, Cortex Préfrontal, natelemi liboso na bino lelo lokola victime. Victime ya ba forces extérieures te, mais ya sabotage oyo ezali koleka na kati ya esprit na ngai moko. Nazali moto oyo asalaka myango, namityelaka mikano, mpe nasalaka makasi mpo na komibongisa. Nazali na mikano, nazali na ba ambitions, mpe nazali na makoki ya mbongwana. Kasi nazali ntango nyonso kobebisama na nguya moko ya nguya mingi, oyo esalemaka na ndenge ya automatique —Ganglia Basal.
Natie ba résolutions, Lokumu na Yo. Nakanisaki kolamuka ntɔngɔntɔngɔ, kokende na esika ya masano, kolya malamu, mpe kotika kotala mingi The Office mpo na mbala ya nkama. Nasalaki manaka ya sikisiki, nasalaki baliste, mpe nalukaki botindiki uta na coin nyonso. Kasi atako milende na ngai nyonso, nazali awa, nalongi mpe nalɛmbi nzoto, mpamba te nazali kokutana na motɛmɛli oyo azali kotika te —Ganglia Basal.
Ganglia Basal, Lokumu na yo, ezali eteni ya bɔɔngɔ na ngai oyo ekolaka malamu na momeseno mpe na libɔndisi. Esalemi mpo na kobatela ngai na ba modèles, kosala que nionso ezala automatique mpe sans effort. Tango nazali koluka ko changer, ko évoluer, Ganglia Basal ebendaka ngai lisusu na ba façons na ngai ya kala. Ezali ko soucier ba résolutions na ngai te. Ezali komibanzabanza kaka mpo na kobatela ngai malamu. Elobi boye: “Kaka eteni moko lisusu ya zulunalo The Office .” “Obongi na yango.”
Oyo ezali etumba ya ba forces égales te. Nguya ya Ganglia Basal ezali na makoki na yango ya kosala mimeseno ya automatique, oyo ezangi makanisi. Esɛngaka milende te. Esengaka nguya ya bolingi te. Ezali eteni na ngai oyo elingi kotikala na mbeto, kotikala na sofa, kotikala malamu, mpe kokima etumba. Ezali efficient. Ezali motó makasi. Mpe, oyo eleki ntina, ezali libanda mpo na kolonga ngai.
Mikolo nyonso, nabandaka na makanisi ya malamu. Lelo, nakozala na mbuma mingi. Lelo, nakosala makasi mpo na kokokisa mikano na ngai. Lelo oyo, nakotika mimeseno na ngai ya kala. Kasi na ngonga oyo nasali likambo moko, Basal Ganglia ezongi na ba routines na yango oyo eyebani mingi. Namekaka kotelema, mpo na kokende epai ya lobi ya malamu, kasi elobi, “Kaka eteni moko lisusu. Kaka ngonga moko lisusu ya kosala défilement. Obongi na yango.”
Ezali cycle oyo esalemaka ntango nyonso. Ekateli na ngai epanzani. Nabungisaka makasi na ngai. Basal Ganglia ezali kokoba kosimba ngai, kosala ete ata soki nameki makasi ndenge nini, nalongolama ata mokolo moko te.
Nsima ya etumba oyo, Lokumu na Yo, ezali ntango nyonso ndenge moko. Na nsuka ya mokolo, mai esili kosila. Nazali na nguya moko te etikali mpo na kobunda. Basal Ganglia, oyo ezangi kotika koluka libɔndisi, ezwi bokonzi. Nasimbaka lobɔkɔ mpo na kozwa bilei ya kobɔndisa. Nazali kosala défilement na telefone na ngai. Miango na ngai, mikano na ngai, mikano na ngai —nyonso elimwaka. Esika ya kosala ngalasisi? Kosundola. Bilei oyo ezali malamu mpo na nzoto? Elongwaki mpo na lobi. Mpe zingazinga ebandi lisusu.
Oyo ezali kaka te mpo na bolingi. Ezali mpo na nguya oyo elɛmbi te, mpe ebungisaka te. Ezali masini ya libɔndisi, routine oyo ezali na mafuta malamu oyo ebukanaka ata moke te, etɛngamá ata moke te. Mpe lokola nazali kokweya na momeseno oyo, natikali na eloko mosusu te bobele elengi ya bololo ya kolonga.
Bongo, Lokumu na yo, motuna etikali: nani azali na foti? Ngai, Cortex Préfrontal, natyaki mikano. Nasalaki myango yango. Nalingaki kobongisa makambo, kotika bonsomi. Kasi, nazalaki makasi te mpo na kolonga Ganglia Basal. Ezali Basal Ganglia nde ekangamaki na mimeseno ya kala, ebebisaki milende na ngai nyonso. Ezali vrai criminel na cas oyo. Mpe ezali moto oyo asengeli kosɛnga bázongisa monɔkɔ.
Lokumu na bino, ba membres ya jury ya lokumu, nabengi sikoyo mosali mabe ya mibale na stand: Ventral Striatum. Eteni oyo emonani lokola ete ezali na likambo te ya bɔɔngɔ, kasi mpo na koloba solo, ezali mosangani na likambo ya mabe oyo tozali kolukaluka lelo oyo. Esalelaka nguya ya dopamine lokola ebundeli mpo na kobatela yo na motambo na zingazinga ya kosepela mbala moko, kobebisa milende na yo nyonso ya mbongwana ya ntina. Toyoka na Striatum ya Ventral.
Ngai, Striatum Ventral, nasalaka ngai moko te, Lokumu na Yo. Nazali na kati ya réseau moko ya monene, oyo ekangami makasi na Ganglia Basal, na Cortex Préfrontal, mpe ata na système limbique. Kasi kosala libunga te, ngai nde nazali kosala ete boule ya dopamine ebalukaka —ezala olingi to te.
Mosala na ngai ezali pete: Nazali kaka mpo na botindiki, mbano, mpe bisengo. Mpe nasalelaka dopamine lokola nkolo ya marionnette azali kotambwisa bansinga. Ntango okanisi ete ozali kozwa ekateli ya mayele —ntango omilobaka ete okolya salade to okolekisa ngonga oyo ekolanda na mosala —ezali bopusi na ngai nde ebandi kotinda yo epai ya mbano wana ya mbala moko, dopamine oyo ezali pɛtɛɛ ebɛtaka.
Dopamine, Your Honor, ezali mbongo oyo nasala na yango.Nayebi malamu ndenge ya kosalela yango. Ntango ozali kokutana na mokano ya koyekola mpo na momekano, to kotala Instagram mpo na mbala ya nkama, nasalaka ete oyoka ete dopamine ekende mbangu na ngonga oyo omipesi na mposa na yo. Okanisi ete ozali kopona likambo moko? Kanisá lisusu. Ngai mutu natie déjà ba roues en mouvement.
Ezali te ete oyebi te nini ezali malamu mpo na yo. Ezali ete dopamine oyo nabimisaka, ezala uta na “like” na photo to mbano ya mbala moko ya snack, ezali kaka mingi mingi mpo na kotelemela. Ata soki oyebi ete ekozala malamu osala likambo mosusu —eloko moko ya mpasi koleka, likambo ya ntango molai —nasalaka ete bɔɔngɔ na yo ezala kaka na makanisi na yo na makambo oyo ebɛtaka mbala moko, mpe ebendaka yo mosika na mikano na yo.
Zwá bikateli wana oyo ozwi. Oyebi ba oyo. “Nakoyekola Chinois, 我要学中文” to “Nakobomba mbongo mpo na konje.” Ya solo, Lokumu na Yo, mikano wana eyokani na lokumu. Kasi nazwi contre-offre: esengo ya mbala moko ya kosala défilement na TikTok, to satisfaction ya mbangu ya cookie Oreo.
Omoni, mikano ya ntango molai esɛngaka milende, molende mpe motema molai. Kasi wana ezali te mbano oyo nasepelaka na yango.Mosala na ngai ezali nini? Pona kozua yo hooked na instant. Ezala mbwa ya TikTok oyo azali kosala parkour, to liyoki wana ya kosepelisa ya kotala boîte de réception ya email na yo, nayebi ndenge ya ko déclencher dopamine na ndenge oyo ekosala que obosana nionso ya avenir.
Okanisi ete ozali na bokonzi? Naza na sango pona bino. Ntango ozali kotala telefone na yo mpo na distraction ya mbangu, ntango ozali kotimola na saki ya ba puces mpo na kolonga ennui, yango nde ngai nde nazali kobenda bansinga. Cortex préfrontal na yo ekoki koloba ete, “Tókangama na mikano na biso ya ntango molai!” Kasi bopusi na ngai ezali makasi koleka na bantango oyo.
Nazali lokola magicien oyo a distraire yo na eloko moko ya kongenga alors que vrai trick esalemaka esika mosusu. Nabongoli bikateli ya mokolo na mokolo na ba jackpots ya dopamine, mpe yambo oyeba yango, otiki mpenza myango na yo mpo na mokolo. Kutu, mbala nyonso oyo ozali komipesa na mbano ya mbala moko, nazali kolendisa mposa wana —kosala ete ezala mpasi mpo na kotɛmɛla mbala ya nsima.
Oyo ezali kaka likambo ya mbala moko te, Lokumu na Yo. Oyo ezali motindo moko. Ezali cycle ya auto-sabotage. Obandi mokolo na yo na mikano ya malamu: okozala na mbuma mingi, mpe okosala makasi mpo na kokokisa mikano na yo.
Kasi ntango komekama ebimi —momekano ya kotala mingi molongo wana, ya kolekaleka na ba media social mpo na “bobele miniti mitano mosusu” —nakɔtaka, kosala ete bɔɔngɔ na yo etonda na dopamine.
Résultat na yango? You feel good right now , kasi na nsima, ozali mosika mpo na kokokisa mikano na yo. Okangami na boucle oyo esilaka te ya kosepela mbala moko, mpe ezali na mbalakaka te. Ezali mpo ngai, Ventral Striatum, nayebi malamu ndenge ya kosalela dopamine mpo na kozala na bokangami.
Ngai nde nabongoli mikano na yo na etumba ya ntango nyonso kati na oyo ya mbala moko mpe ya retard. Cortex Préfrontal ekoki kotya mikano, kasi ezali influence na ngai nde esalaka ete ezala mpasi mingi mpo na kokangama na yango. Nazali kaka te motali oyo asali eloko te awa, Lokumu na Yo —Nazali mokambi ya kozanga makoki na yo ya koloba “te” na ba hits ya dopamine ya mbangu oyo ebebisaka ba ambitions na yo ya ntango molai.
Ntango ozali kosala miango mpo na mikolo mizali koya, nazali awa kosala ete miango wana ezwa retard mpo na ntango oyo etyami ndelo te. Nasalaka ete mbano ya mbala moko emonanaka ntango nyonso lokola boponi ya malamu koleka, atako oyebi, na mozindo, ete ezali bongo te. Momekano ya marshmallow? Ngai mutu nazo sala que olia marshmallow sikoyo.
Lokumu na bino, bato ya lokumu ya jury, tobandi bosambisami ya lelo na bosolo moko oyo ezali kotungisa: Moto oyo azali kotyola mingi na likambo oyo, amygdale, ezali polele te. Mpo na nini? Mpamba te, lokola esali mbala na mbala, ezali kobanga mingi mpo na kokutana na mbuma ya misala na yango.
Amygdale, mbwa oyo ebatelaka mayoki ya bɔɔngɔ, esalaka nokinoki soki ata mwa elembo ya kozanga komiyoka malamu. Mosala na yango ya libosoliboso ezali ya kobatela biso na likama, kasi na mokili oyo tozali kobika na yango lelo, epai kuna likama monene oyo tokutanaka na yango ezali mbala mingi kozanga komiyoka malamu ya kobima libanda ya bisika na biso ya malamu, amygdale ekómi alarme ya lokuta —kolekisa ndelo na likambo nyonso oyo ekoki kobimisa kobanga, mitungisi, to mitungisi.
Ntango tokutani na likambo moko ya mpasi —lokola kobanda mombongo ya sika, kozonga na kelasi, to kobɛta kaka esika ya masano —ezali kopela, kotinda biso na mode ya kobunda to kokima, lokola nde kobika mpenza ya bɔɔngɔ na biso ezali na likama.
Ezali cas classique ya évitation. Amygdale ekangami na nsinga ya makasi mpo na kotya libateli na esika ya liboso, mpe instinct na yango ya libosoliboso ezali ya kobatela biso na ba zones ya confort na biso.
Yango wana, ntango kaka otye mokano moko ya monene —eloko oyo esɛngaka ntango, milende to likama —amygdale epumbwaka na mosala. Ezali na ntina te soki mosala oyo ozali kosala ezali likambo oyo ekoki mpenza kobongisa bomoi na yo. Emonaka kaka likoki ya kozanga komiyoka malamu, ya kozanga kokoka, to ya kozanga koyeba, mpe eyanolaka na kopesaka elembo na bɔɔngɔ na yo ete, “Oyo ezali likama. Bozonga sima sikoyo.”
Na mwa ntango ya mitungisi, amygdale epemaka te mpo na kotalela matomba oyo ekoumela ntango molai ya kopusama na kati; etindi nde bilembo oyo etondisaka yo na mitungisi, na ntembe mpe na bobangi. Bozongisi moko ya nsima —mbala mosusu email moko ezwaki eyano te to mwa kozanga kokoka esalemi —mpe amygdale na yo ebandi kobeta ba hits na yango ya minene: “Ozali malamu te. Yango ekosala ata mokolo moko te. Mpo na nini komitungisa?” Kobanga ya mayoki ebandi, mpe na mbalakaka, botindiki nyonso oyo ozali na yango mpo na kokoba esili, mpe etikaka yo okangama na esika na yo ya malamu.
Mpe atako bongo, awa tozali, komekaka kopesa amygdale mokumba mpo na misala na yango, mpe ezali esika moko te. Mpo na nini? Pamba te, lokola tango nionso, ezali kobanga mingi kokutana na procès. Kaka ndenge esalaka ntango ozali kokutana na mbongwana minene na bomoi na yo, amygdale eponi kobanga na bobangi, kozanga makoki to kolinga te kokutana na inconfort oyo eyaka na ngonga oyo mpenza.
Kozanga na yango ezali koyebisa. Oyo ezali ekelamu oyo ezali kokola malamu na kobatela yo kokangama, kokangama na ba cycles ya kokima, ya komitia ntembe, mpe ya kokangama.
Amygdale elingi te ete olonga —elingi ete otikala moke, ozala na libateli, mpe, oyo eleki ntina, ozala na bobangi. Likambo oyo ete ezali kobanga mingi mpo na kolakisa lelo ezali elembo ya polele ya boniboni mozindo ekoti na bozwi na yo ya mikano, kopekisa yo na kolonga mikakatano mpenza oyo ekoki komema na bokoli.
Lelo oyo, soki amygdale ezali te, totikali na mosala moko ya polele: Kokutana na bopusi ya bobangi, ya kosala makambo mingi, mpe ya kokima, mpe kososola lolenge nini eteni wana ya bɔɔngɔ́ oyo emonani lokola ebatelaka ebebisaka mikano na biso ya malamu koleka. Kozanga na yango ezali bobele komonisa lisusu mokumba oyo ezali na yango mpo na kokela mikakatano mpenza oyo etelemi kati na yo mpe mikano oyo ozali koluka kokokisa. 1. Ezali na ntina mingi
Honor na yo, jury ya lokumu, ba crimes ezali clair.
Ba ganglia basale etelemi liboso, ezali na ngambo ya kokanga yo na motambo na mimeseno oyo ezongelamaka mbala na mbala, oyo ebotaka mbuma te, kopekisa mbongwana nyonso ya solosolo esalema. Kosimba na yango likoló na mimeseno na yo esali ete ozala na boucle oyo ezangi nsuka, okangama na libɔndisi mpe ozangi bokoli.
Na nsima, striatum ventral esaleli dopamine lokola esaleli ya kosala manipulation, kobenda yo na cycle ya gratification mbala moko mpe mbano ya mbangu. Ezali kosala ete olinga ntango nyonso esengo ya mwa ntango moke, kotika mikano na yo ya ntango molai mpo na kozwa bosepeli ya ntango mokuse.
Mpe na nsuka, amygdale, oyo ezali kobanga mingi mpo na kokutana na komekama na yango moko, ebombami na bilili, eyano na yango ya bobangi oyo elekisaka ndelo ezali kobebisa litambe nyonso oyo ezali kokende liboso. Esalaka bangomba na ba molehills, endimisaka yo ete mikakatano ezali makama ya bomoi na likama, libela ebatelaka yo na ezalela ya bobangi mpe kokima bokoli.
Elongo, bango misato basali likita mpo na kopekisa elonga na yo, kopekisa misala mpe makanisi na yo mpo na kosala ete otikala kokangama. Ekomi tango ba facer ba conséquences ya manipulation na bango.
Cerveau na yo, ndenge emonanaka, ezali paresseux . Kasi te na lolenge ya “Netflix-binge-and-eat-hot-Cheetos” —ezali mingi lokola moninga ya mosala ya malamu, ya robot oyo abongisaka makambo nyonso na ba feuilles de calcul oyo ezali na code ya langi mpo na kobomba ntango. Cerveau na yo elingaka automation mpo kokanisa elɛmbisaka. Mbala nyonso oyo ozali kotinda yango na makasi ete ezwa ekateli ya likambo moko na bososoli nyonso —lokola soki osengeli kosukola nsinga ya nsinga liboso to nsima ya kosukola —esengeli kotumba nguya ya motuya. Nzokande, mimeseno ezali mayele ya bɔɔngɔ “kotya yango mpe kobosana yango.”
Kanisá bɔɔngɔ na yo lokola stagiaire oyo azali na mosala mingi koleka na mokili mobimba, oyo ezali kozinda na misala, na banɔti ya kokangama, mpe na ba email oyo ezali na elembo “URGENT!” Ekosala automatiquement vraiment eloko nionso oyo ekoki pona kozua mua soulagement. Yango wana osengeli te kokanisa ndenge ya kokangisa sapato na yo to mpo na nini momeseno na yo ya komela kafe na ntɔngɔ eyokaka lokola ya bomoto lokola kopema. Mimeseno ezali lolenge ya bɔɔngɔ na yo ya kopota mbangu na pilote automatique.
Kasi talá likambo oyo ekoki kobɛta yo: soki olingi kobongola momeseno moko —lokola kozongisa “TikTok oyo ezali kosala défilement ya libebi” na esika ya “kokoma makanisi na yo na zulunalo” —bɔɔngɔ na yo ezali lokola, “Ugh, yango eyokani lokola mosala.” Mpe ezali malamu. Kobongola mimeseno esɛngaka neuroplasticité , oyo ezali likoki ya bɔɔngɔ na yo ya komikɔtisa nsinga.
Tala nsango malamu: bɔɔngɔ na yo ekoki kozala paresseux, kasi ezali mpe sucker mpo na ba victoires ya mike. Enter micro-habits , hack ya bomoi mpo na moto nyonso oyo abandaki mokano ya mbula ya sika mpe atiki na sanza ya Febwali.
Na esika ya koloba ete, “Nakopota mbangu ya marathon na mbula oyo!” micro-habitudes ezali lokola, “Bongo soki olati kaka ba tenis na yo lelo?” Misala ya mike, pene na koseka ya pete ekosaka bɔɔngɔ na yo na kokanisa, “Hey, oyo ezali mabe boye te.”
Mayele yango esalaka mpo ekɔtaka na système ya mbano ya dopaminergique ya bɔɔngɔ na yo . Dopamine —eloko oyo esalaka ete misisa ya bɔɔngɔ omiyoka malamu —ebimisamaka mbala nyonso oyo ozwi likambo moko, ata soki ezali moke ndenge nini. Na yango, ntango otye elembo “mɛla kɔpɔ moko ya mai” na liste ya makambo oyo osengeli kosala, bɔɔngɔ na yo epesaka yo mbano lokola nde outi kokanga boyokani ya dolare milio. Yango esali boucle ya retour : action ya muke → dopamine hit → kozongela action → habitude esalemi.
Kobanda na ba micro-habitudes e activaka pe neuroplasticité. Ezali lokola kopesa bɔɔngɔ na yo haltères ya moke oyo ekoki kotambwisama mpo na kotombola na esika ya koluka mbala moko kotombola kilo 400. Na boumeli ya ntango, misala wana ya mikemike ekómaka mimeseno oyo ekómaka mpenza.
Soki mimeseno ya mikemike ezali nkisi ya ekuke mpo na kozwa mimeseno ya malamu koleka, mikano oyo etongami likoló na bomoto ezali mbongwana mobimba ya lolenge ya bomoi. Na esika ya kotya makanisi na yo na oyo olingi kosala, lolenge wana ya kosala etalelaka mingimingi nani olingi kozala.
Tóloba ete mokano na yo ezali ya “kosala ngalasisi mingi.” Meh. Yango ezali polele te, mpe bɔɔngɔ na yo eyebi yango. Kasi soki okangaki yango lokola “Nazali moto oyo apesaka motuya na nzoto kolɔngɔnɔ,” outi kosala boucle oyo ekoki komipesa makasi.
Boyekoli ya neuroscience emonisi ete kokangisa bizaleli na bomoto esalaka ete réseau ya mode par défaut (DMN) esala —eteni ya bɔɔngɔ́ na yo oyo ezali na mokumba ya komikanisa mpe ya lisolo ya moto ye moko. 2. Ezali na ntina mingi
DMN ezali essentiellement rédacteur en chef ya lisolo ya vie na yo. Ntango oyebisi yango, “Hey, nazali lolenge ya moto oyo azali kotya bokolongono na esika ya liboso,” ebandi kosala ete misala na yo ezala na boyokani mpo na kokokana na lisolo wana. Oyo ezali kaka te psychologie woo-woo lokola bomoto na yo ya moyenne ya koyoka malamu na Facebook —ezali kosungama na théorie ya self-consistance .
Likanisi ya komipesa na boyokani, oyo Prescott Lecky akotisaki, ezali nyonso mpo na lolenge bato balukaka kotikala sembo na elilingi na bango ya komimona. Mingimingi, tolingaka misala na biso, bindimeli na biso, mpe lolenge tomimonaka mpo na kokokana. Yango wana tokoki kotelemela mbongwana to kokangama na mimeseno mosusu —ata soki ezali monene te mpo na biso —kaka mpo ete tozali koyoka “ezali malamu” na kotalela lolenge tomitalelaka.
Na yango, soki omimonisi lokola moto oyo “apumbwaka mokolo ya makolo ata mokolo moko te,” kopumbwa mokolo ya makolo eyokami lokola mokakatano ya bomoi. Bɔɔngɔ na yo etombokelaka makambo oyo ezali na boyokani te, mpe yango esalaka ete ezala mpasi te okangama na momeseno yango.
Omikundoli cortex préfrontal, oyo ezali na mokumba ya kozwa bikateli na bɔɔngɔ na yo? Elingaka mikano oyo etongami likoló na bomoto mpo ete epesaka yango malako ya polele. Nsima ya ntango, ezaleli oyo ezongaka mbala na mbala ekómaka na ba ganglia basale , esika oyo bɔɔngɔ na yo ekómaka na momeseno, mpe yango esalaka ete omiyoka ete ezali automatique.
Na ndakisa, soki obandi koloba ete, “Nazali moto oyo akomaka mikolo nyonso,” mpe, oyebi, kokomaka mikolo nyonso , na ebandeli cortex préfrontal na yo ekosala milende mpo ete likambo yango esalema.
Kasi nsima ya kozongela yango ekoki, ba ganglia basale ezwi esika, mpe kokoma ekomi nature ya mibale —lokola kosukola mino to kolanda LinkedIn ya ex na yo na ngonga ya 3 ya ntongo
Ntango ozali kosala mbala na mbala na kolanda bomoto na yo, banzela ya misisa oyo etali bizaleli yango ekómaka makasi. Ezali lokola citatio oyo eyebani mingi uta na鲁迅( Lǔ Xùn ):
Na mabele oyo, banzela ezalaki te mpo na kobanda; banzela esalemaka na kotambola na yango.
Kanisa mikano oyo etali bomoto lokola kokoma star ya pop. Beyoncé ayemba kaka te ; azali moyembi, mosani ya masano. Bomoto na ye ebakisaka mimeseno na ye —kosala ba entraînements na boumeli ya bangonga, kolya malamu, mpe ntango nyonso kosala masano oyo ebongi na Grammy. Alamukaka te mpe akanisaka ete, “Nasengeli kosala ngalasisi lelo?” Ezali kaka nani azali.
Soki olingi kotonga mimeseno ya koumela, esengeli o canaliser Beyoncé na yo ya kati. Bandá na moke, kangá misala na yo na bomoto moko, mpe tiká ete système ya automation ya paresseux ya bɔɔngɔ na yo esalaka oyo etikali. Ya solo, lolenge ya kosala yango ezali kosepelisa te —ezali mikolo 66 ya konika liboso ete obeta litambe na yo. Kasi nsukansuka, okozala kokima mbangu na pilote automatique, konyata mikano na yo, mpe komituna mpo na nini obundaki naino te na esika ya liboso.
Sikoyo kende liboso pe koma Beyoncé ya nionso oyo ozali koluka kozua. Cortex préfrontal na yo ezali kosala misisa mpo na yo.
Tolobela ba déclencheur , oyo ekokani na ba notes Post-it ya cerveau na yo. Oyebi, mwa ba carrés wana ya jaune okangaka na frigo mpo ete omikundola kosomba miliki —kasi na esika na yango, ekundolisi yo osala komande ya pizza mpo na mbala ya misato na poso oyo.
Na mokili ya mimeseno, ba déclencheur (to “ba signes” mpo na baye balingaka maloba ya science) ezali pistolet ya kobanda mpo na boucle ya habitude ya cerveau na yo, oyo Charles Duhigg alimboli lokola cue → routine → reward. Ezali version ya comportement ya autoplay ya Netflix —mbala moko cue ebeti, cerveau na yo e rouler kaka na épisode oyo elandi sans même kotuna yo.
Kanisá naino: mpo na nini osukolaka mino ntɔngɔ nyonso? Ezali mpo opesaka motuya mingi na bopɛto ya monɔkɔ? Palado. Ezali mpo ete komona brɔsi na yo ya mino oyo efandi pembeni ya esika ya kosukola ebandisaka pilote automatique na yo, mpe na mbalakaka ozali kosala mousse na monɔkɔ lokola mbwa oyo ezali na nkanda makasi. Yango nde ndenge nini eloko oyo ebandisaka ezali na nguya —ebikisaka yo na kozala na mposa ya kokanisa na bososoli, oyo, lokola tosili kotya yango, ezali likambo oyo bɔɔngɔ na yo eyinaka kosala.
3 Pesá yango elembo oyo emonanaka, lokola bilamba ya gym pembeni ya porte, mpe boom —ozali na likoki mingi ya kobɛta na esika ya masano na esika ya kobɛta mpɔngi. Ezali lokola mbwa ya Pavlov kasi mpo na bato, longola se na esika ya kobimisa nsɔi na ngonga, ozali kokanga ba tenis mpo bɔɔngɔ na yo ekendaki, “Oh, boye te, ngalasisi!”
Kasi tobosana te MVP ya solo: boyekoli oyo esalemi na mbano. Schultz mpe bato mosusu. (1997) bamonaki ete ntango bɔɔngɔ na yo ezwi mbano —kobɛta dopamine, oyo ekokani na biloko ya chimique na high-five —elendisaka ba circuits neuronaux oyo esangisi bizaleli yango. Na yango, soki osilisi kosala ngalasisi mpe ozali komipesa na smoothie ya vert oyo ezali na ntalo mingi, bɔɔngɔ na yo ekɔtisaka yango na nse ya “Makambo ya malamu, tósala yango lisusu.” Cue ekómaka makasi, routine ekómaka pɛtɛɛ, mpe mbano esalaka ete boucle ebalukaka.
Trick ezali ya kosala système moko esika cerveau na yo esalaka levage ya kilo. Kanisa yango lokola kosangisa ba meubles ya IKEA : ekosenga mua setup, kasi soki etongami, esalaka lokola magie (to ekweyi, selon combien de effort otie).
Ezali malamu, boye ozali kosala mobembo na masuwa, mpe na nsima —BAM —ozali kosala mobulu. Ozangi entraînement, binge-watch saison mobimba ya The Office au lieu ya kosala na hustle wana ya côté, to kolia sac ya ba chips ya taille ya famille na 1h ya tongo mpo na ba raisons.
Cue spiral ya soni, lisusu. Cerveau na yo ebandi kobwaka yo maloba ya kofinga lokola mwana mwasi ya mabe na rom-com ya bilenge: “Ugh, ozali mabe koleka. Mpo na nini kutu komitungisa?”
Tala likambo: soni na culpabilité ezali ba entraîneurs personnels ya somo. Siansi ya misisa ya bɔɔngɔ emonisi yango. Ntango ozali kosala mobulu, amygdale na yo —mokonzi-mwasi ya drame ya mayoki ya bɔɔngɔ na yo —engɛngaka lokola nzete ya Noele. Yango ebimisaka biyano ya mitungisi oyo ebwakaka clé na cortex préfrontal na yo, eteni ya bɔɔngɔ́ na yo oyo ezali na mokumba ya kozwa bikateli mpe ya kopekisa bopusi ya makanisi. Oyebi, eteni oyo ekokaki koloba, “Hey, mbala mosusu kolia ba chips wana nionso te.”
Mitungisi oyo eumelaka esalaka ete bɔɔngɔ na yo ezala mpasi mpo na kotya makanisi na yo nyonso, kosala plan, mpe, malamu, mokóló. Ezali lokola koluka kotambwisa motuka oyo pneu epanzani —ozali kokóma esika moko te, mpe ozali kaka kobebisa makambo.
Bolukiluki ya Kristin Neff emonisi ete kozala na boboto epai na yo moko ntango ozali kosala mabe ezali kaka te bozoba ya kosimba motema. 4 Komiyokela mawa esalisaka mpo na kopekisa eyano ya mitungisi, mpe epesaka bɔɔngɔ na yo eloko oyo ekokani na makanisi ya kopema mozindo. Ntango ozali kotalela kozanga kokoka lokola mbangu ya mbangu na esika ya kotalela yango nzela ya kufa, ozali mpenza na likoki ya komilongola mputulu mpe kokoba kokende liboso.
Ezali kaka ba données, suka ya mokili te
Tala deal: échec ezali faute ya caractère te; ezali nde ba réactions. Kanisa yango lokola koluka kolamba eloko ya sika. Crêpe ya liboso ezalaka ntango nyonso likama, kasi yango elingi koloba te ete otiki kolya bilei ya ntɔngɔ mpo na libela. Elingi koloba kaka ete obongoli molunge, osopi mwa moke batter, mpe omeki lisusu.
Théorie ya mindset ya croissance ya Carol Dweck ezali nionso na oyo. 5 Bato oyo bamonaka ete kozanga kolonga ezali eteni ya mosala ya koyekola bazali lokola bana wana ya mike oyo bazali kosilikisa bango mpe bazali kokoba kotuna “Mpo na nini?” nsima ya eyano nyonso —bazali kotika te na koluka kobongisa makambo.
Mpe deviner nini? Siansi elingaka bana wana ya mike. Bolukiluki emonisi ete ntango ozali kozongisa na cadre ya kozanga kokoka lokola libanga ya komata na esika ya kosala faceplant, bɔɔngɔ na yo etikalaka kotɛngatɛnga mpe ezali pene ya komesana. 6. Ezali na ntina te
Na yango, mbala ya nsima oyo okobwaka bombe na momeseno moko, kokende te na mode ya komibebisa mobimba. Au lieu ya kosala bongo, canaliser analyste ya ba données na yo ya kati. Ozangaki kosala ngalasisi moko? Tuna mpo na nini. Kolɛmba mingi? Okey, peut-être eza problème ya programmation. Olongwe na komanyola na yo ya ntɔngɔ? Cool, peut-être cue esengeli ko tweaking. Talela ba échecs na yo lokola ba torsion ya plot na drame ya Netflix —ekanisamaki te kasi esengeli mpo na bokolisi bizaleli.
Sikoyo, soki esali deux semaines na kati mpe ozali déjà échoué, kobanda kolela na kombucha na yo kaka nanu te. Mbongwana ezali mpasi, mpe ɛɛ, bɔɔngɔ na yo ebongisami mpenza te mpo na yango. Meka nyonso ya kobuka zone ya confort eyokaka lokola etumba ya épique. Kasi talá likambo oyo ezali kobalusama: okoki kozongisa bansinga na bɔɔngɔ na yo —ezali te mwa makambo ya Hollywood, ezali siansi ya solosolo.
Ɛɛ, bɔɔngɔ ezali na paresseux. Elingaka ba raccourcis. Ezali essentiellement machine ya Netflix binge-watching oyo ezo continuer ko beta "episode prochain" ata soki eza 3 heures ya tongo
Kasi talá eteni oyo ezali na elikya: na mayele oyo ebongi , okoki kokosa bɔɔngɔ na yo mpo etya makanisi na yo na mikano na yo.
Okozala kaka na mikakatano —bongo na yo ekoluka kaka kozonga na ndenge na yango ya kala, lokola moninga moko wana oyo apesaka ntango nyonso likanisi ya kokende na bar ntango osilá kozwa ekateli ete ozali kosala régime.
Kasi ata soki olongi lisusu te bikateli na yo, okoki kopesa bɔɔngɔ na yo foti mpo na yango.
Tanga post original, " moto afundi cerveau mpo na sabotage ya résolution ya 2025 ," mpo na ba notes sous-jacentes ya détails mpe interaction directe na mokomi.