Banan üçün 6,2 milyon dollar kriptovalyuta? Diqqət İqtisadiyyatına xoş gəlmisiniz

Rəssam Maurizio Cattelan 2019-cu ildə Art Basel Mayamidə Komediyaçı obrazını nümayiş etdirdi. Bu, sadəcə olaraq, divara yapışdırılmış banan idi. Həmin banan - daha doğrusu, onun arxasında duran konsepsiya - Sotheby's hərrac evində indicə 6 milyon dollardan çox qiymətə satıldı. Ödəniş kriptovalyutada 2017-ci ildə Tron blokçeyn şəbəkəsinin əsasını qoyan sahibkar Castin Sun tərəfindən edilib. Meyvə 20 noyabr 2024-cü ildə hərraca çıxarılıb.

Gözləyin – üzr istəyirəm, mənim səhvim – bu, 2019-cu ildə nümayiş etdirilən banan deyildi. Banan əslində dəyişdirildi, çünki hamımızın bildiyimiz kimi, banan adətən bir neçə il saxlamır. Əvəzində Castin Suna bu alış üçün Orjinallıq Sertifikatı və istədiyi vaxt bananı yenisi ilə əvəz etmək hüququ verildi.

Yaxşı, burada nə dəyər var? Təbii ki, əksər insanlar bananı 6 milyon dollara almağın mənasızlığını qeyd edəcəklər.

Bananın özü bir neçə gün ərzində çürüyəcəksə, bu sənət əsəri yenidən satış dəyərini necə saxlaya bilər? Hətta milyonlarla satılan ən sadə və ya mübahisəli sənət əsərləri - istər boya sıçramaları, istərsə də konseptual heykəllər olsun - dözə bilən və satıla bilən maddi obyektlərdir. Başqa bananla əvəz edilə bilən banan? Kollektor üçün bu necə əyləncəli və ya dəyərlidir?

Bu an, nə qədər absurd görünsə də, rəqəmsal və fiziki dünyanın getdikcə daha çox birləşdiyi tam hüquqlu diqqət iqtisadiyyatına doğru keçidin simvoludur. Gözəgörünməz kriptovalyuta ilə alınan divara yapışdırılmış sadə banan - dəyişdiriləcək - əslində bananın özünün satın alınması deyil. Mən bunu “diqqət sübutu” adlandırıram. Bu diqqət iqtisadiyyatında, Orijinallıq Sertifikatı bu əməliyyatda əsl dəyər əlamətidir. Bananın özü daha geniş bir performans sənət əsərində sadəcə dayaq olur. Sahibkarlığı və həqiqiliyi təsdiq edən fiziki sənəd olan sertifikat, bu xüsusi məqamda kiminsə bu efemer konsepsiyanı 6 milyon dollardan çox qiymətləndirdiyinə sübutdur.

Ola bilərmi ki, gələcəkdə işin gözəlliyinə və ya xas keyfiyyətinə görə deyil, konsepsiyanın absurdluğuna görə daha çox məqamlar qiymət etiketləri ilə “etiketlənəcək”? Bəlkə də bir an nə qədər absurd olsa, bir o qədər diqqəti cəlb edir və onun dəyəri obyektin özündən deyil, bu diqqətdən alınır. Sənət əsərinin birdəfəlik istifadəsi - onun qaçılmaz çürüməsi - diqqəti əsərin özündən uzaqlaşdırır. Dəyər bananda və ya hətta sənətdə deyil. Bu, konsepsiyada, absurdluqda və bütün bunların açıq şöhrətindədir .

Bu iş həqiqətən bir mem kimi kristallaşdırılmışdır. Və danışdığımız kimi, $143,68 milyon bazar dəyəri ilə Solana blokçeynində $BAN işarəsi altında rəqəmsal olaraq satılır.

Blockchain-də əsl banan yoxdur, lakin insanlar bu tokeni fiziki hissəyə rəqəmsal paralel olaraq ticarət edirlər. Bildirilir ki, bir treyder 10 000 dollar dəyərində BAN alıb və sonra onu 270 000 dollara satıb. Onlayn tender və kriptovalyuta ilə asanlaşdırılan real dünya əməliyyatları arasındakı bu əlaqə bizim dəyər təyin etməyimizi formalaşdırır - təkcə sənətə deyil, anlara, xatirələrə və mədəni nişanlara.

Fiziki dünyada bu kimi əməliyyatlar daha çox sürtünmə ilə gəlir. Ola bilsin ki, Sotheby's belə bir unikal hadisəni təşkil etməyə qadir olan bir neçə qurumdan biridir. Diqqətlə baxın - daha çox gəlir. Siz $BAN-a investisiya etməyi düşünə bilərsiniz.