Metaverses - ku tirhisana ka vuswikoti bya xithekiniki, vuxongi, na vutshila. Kambe leswaku hi yi twisisa hi vuenti, a hi sunguleni hi vuako hinkwabyo hi ku ya hi nawu - misava leyi fambelanaka - “ku anakanyisisa ka ntiyiso” loku tshameke ku va kona.
Vutshila. Ku kuma xifaniso lexi heleleke, i swa nkoka ku twisisa leswi ndzi vulaka swona hi xona, leswaku ha yini xi ri tano, na leswi xi nyikaka munhu ndlela hinkwayo.
A hi swi vekeni utilitarian hi nkarhi wun'we. Ndzi hambanisa swikongomelo swa 4:
Ku khoma rungula rin’wana leswaku ri hundziseriwa hi ku olova eka van’wana. I swifaniso swa le mabakweni, i switori swo sungula, hambi ku ri ku tumbuluxiwa ka ririmi na matsalwa tanihi xitirhisiwa xo vulavurisana na ku hundzisela hinkwaswo exikarhi ka vanhu. Nkoka wa vutshila hi woxe. Hi hundzisela rungula leri tengeke, marungula kumbe switori hi swivumbeko swa rona hinkwaswo.
Ku tumbuluxa misava yin’wana hi ku ya hi milawu ya wena, ku ehleketa laha u nga balekela ntiyiso lowu wu rhendzeleke kumbe ku wu engetela/ku wu cinca hi vutumbuluxi bya wena. Ku navela ku tumbuluxa leswi nga riki kona: leri kahlekahle i kaya ra misava, vumundzuku, ku ringeta ku languta misava na ku yi hlamusela. Vumunhu byi tshama byi pfumala leswi byi nga na swona hi ku tiyimisela, tani hi leswi hi nga na miehleketo na torha leri nga heriki ra leswintshwa (hi tshemba leswaku, a swi nge hi yisi eka misava leyintshwa yo hlamarisa eka mphikizano wa hina wa leswintshwa hi ndlela yo hlamarisa) .
Ku ti anakanyisisa i ku tiphofula ka xiyimo xa le ndzeni xa ku ntshunxeka na ku titwisisa, leswi nga xilaveko xa ntivo-miehleketo, ku hundziseriwa ka ntokoto ka vutshunguri ku suka eka miehleketo ku ya eka nchumu lowu solaka eka miehleketo. Hakanyingi eka tafula, hakanyingi ku nga ri na xikongomelo kumbe mianakanyo ya vukorhokeri, hakanyingi swiphemu leswi nga hlanganaka swa ku kombisiwa. Entiyisweni, lebyi i byin’wana bya vuswikoti bya vutshila. Ndzi vula ku tikuma ka mintlhaveko ya hina, swiyimo, na leswi humelelaka endzeni ka hina hi ku vumba eka vutshila kumbe ku vona nchumu lowu se wu tumbuluxiweke na ku ti lemuka eka wona.
Vutshila lebyi nga na xikongomelo byi kongomisiwile eka ntlhantlho wa vukorhokeri, lowu ngopfungopfu wu tlhantlhaka xiphiqo xa ntirho. Swi nga va havumbirhi bya vuhumelerisi bya dizayini hi ku tumbuluxiwa ka xitulu, vuhlayiseki bya xona, ku tshamiseka, ku tiya ka dizayini, na ku tumbuluxa vukulu, ku saseka, matimba yo kandziyisa, na minkarhi hi ku tirhisa vatumbuluxi eka malembe xidzana lama hundzeke.
Namuntlha, leswi swinga katsa swiletelo swa vuxavisi, kukatsa naku kuma xifaniso na swiyimo swa vurhangeri eka mphikizano wa mphikizano hi xikongomelo xa nyingiso wa vatirhisi naswona, hikokwalaho, ku vuyeriwa. Hi ku tirhisa yini? Hi ku tirhisa dizayini ya hinkwaswo leswi hi rhendzeleke, hi ku tirhisa swifaniso, vhidiyo, tinsimu, nantswo. Naswona leswi hinkwaswo i vutshila lebyi nga ni ntirho wo sungula lowu tirhaka.
Hi ku angarhela, hi ku ya hi Wikipedia , vutshila i xivumbeko xa ku tivona ka munhu hi ku tirhisa tindlela ta ku navela na ku kombisa. A hi swi tivi kahle leswaku vutshila i yini naswona a hi yini hikuva byi hlanganisa nhlayo leyikulu ya tindlela to humesa miehleketo ya mutsari. I ndlela yo sungula swinene ya vanhu ku tirhisana na un’wana na un’wana na ndlela yo sungula yo tirhisana swinene, ku kombisa leswi va swi ehleketaka, ndlela leyi va vonaka misava ha yona, na swin’wana leswi nga kona endzeni ka vona. A hi vekeni mfungho emiehleketweni ya hina laha hi vuya nakambe.
Eka vutshila, xifaniso xin’wana na xin’wana, mintlhaveko, xitori, vuxokoxoko, na xiendlo swi na vuxokoxoko, miehleketo, hambi ku ri xikombiso xa ntiyiso wa sweswi na vumunhu bya muvumbi hi yexe hi ku tiyimisela. Kwalaho, muvumbi u lawula hinkwaswo naswona u tumbuluxa ku sukela eku sunguleni hi ku ya hi ndlela leyi a swi vonaka ha yona. Nchumu wun’wana ni wun’wana a wu hlelekanga naswona wu ni xiphemu xa wona ni mianakanyo ya wona.
Leyi hi yona ntsena misava leyi tikheteni ta wasi ti nga riki tikheteni ta wasi. Swi nga ha va ku vava ka vanhu ni xitukulwana hinkwaxo. Ku vava loku hlanganaka na ku vekisiwa hi munhu un’we. Tikheteni leti ta wasi a ti na miehleketo ya ntiyiso ya mutsari na misava ya yena ya xiviri ntsena kambe na tinhlamuselo to tala hi mulanguti/muhlayi un’wana na un’wana, laha un’wana na un’wana a nga ta vona ya yena ku ya hi ntokoto wa yena, vutivi, mintlhaveko, xiyimo, na ntiyiso wa sweswi.
Eka xiyimo lexi, xikongomelo xa vuhumelerisi bya vutumbuluxi xi nga ha va xi nga tluriwi. Swi ta fikeleriwa hi ku tirhisa mintlhaveko, miehleketo, na ku tshuburiwa ka le ndzeni eka vutomi bya xiviri bya muxavi. Laha, i vutshunguri hi ku tirhisa vutshila hi ku vangama ka byona hinkwako.
I xivumbeko xa ntiyiso wa vanhu va nkarhi wo karhi, ntivo-misava ni xitukulwana xo karhi. I xikombiso xa xin’wana ni xin’wana hi nkarhi wun’we: swilaveko, switlhavi, ku chava, ku navela, mianakanyo ya vayingiseri ni langutelo ra misava. Hi yona mhaka leyi yi ba mbilu yi tlhela yi twala hi mpfumawulo lowu heleleke loko yi kuma vayingiseri va yona. Loko ku ri laha, i swa vumbirhi hikuva ntirho lowukulu wa muvumbi i ku paluxa xivono xa yena. Eka ku xavisa, swi hambanile swinene. Entiyisweni, vutshila i layiburari leyikulu ya nxopaxopo wa le mahlweni, ku veka ka ha ri emahlweni ka maqhinga, na ku tirha na vayingiseri.
Ku kombisiwa kun’wana ni kun’wana ka vutshila ku hi nghenisa eka ntiyiso wa kona. Xo sungula, hi le ndzeni ka misava ya Hogwarts, kutani hi tshama esofeni na Flannery O’Connor hi hlalela wanuna wa yena wa muntima alter ego, kutani hi khomiwa hi xidzedze na dystopia ya WW2, kutani hi lwela vumundzuku emisaveni ya STALKER 2: Mbilu ya Chornobyl, kutani yi modela vuako bya hina vini. Hi ku vona? Kumbexana hi mpfumawulo. Kumbe kumbexana ku penda symphony ya ti flavours? Hi le ndzeni, hi nghene hi nhloko emianakanyweni; nyingiso wa hina wu kona hi ku helela, naswona hi landzelela nhluvukiso wa swiendlakalo, ngopfungopfu loko ku ri na xihundla na swimunhuhatwa.
Minkarhi yin’wana, swi vonaka swi ri swa xiviri hi ku helela eka hina; hi hanya emisaveni yoleyo hi mianakanyo nkarhi wo tala ku tlula emisaveni ya hina, ya xiviri hi nkarhi wolowo wa ku nyuperisiwa. Hambi loko hi nga ha tirhisani, minkarhi yin’wana, hi va hi ha ri kona emianakanyweni. Nchumu wun’we ntsena lowu anakanyisisaka i nkarhi. Leswi swi hi pfumelelaka ku rivala.
The only nuance is that hi tshama hi ri vahlaleri naswona a hi swi koti ku tirhisana na leswi humelelaka. Lexi hlekisaka hileswaku se, eka xiyimo lexi, mianakanyo ya vuako byin’wana yi tolovelekile naswona ya ntumbuluko eka hina; xivutiso ntsena i ku koteka ka ku nga vi muhlaleri ntsena.
Okay, ku tlhelela eka miehleketo ya mina ya “vutshila i ndlela yo sungula ya ku tirhisana”. Vutshila na byona i ndlela yo sungula yo tirhisana eka nhluvukiso wa vumunhu.
I yini xa vumbirhi? Leyi hi pfumeleleke ku fikelela vanhu hinkwavo lava tsemakanyaka pulanete hi ku olova swinene hi ku kongoma. Swi hi pfumelerile ku nyika vuxokoxoko, ku vulavula, ku nga ri ntsena tanihi ku angula eka nchumu wo karhi, kambe tanihi muvumbi. Un’wana ni un’wana namuntlha u ni microphone evokweni rakwe naswona u fikelela nyingiso.
Inthanete na swihangalasamahungu swa le ka social media hi xiviri swi teke xivumbeko xa ntiyiso ku ya eka xiyimo lexintshwa. Hi tlhela hi nghena eka tona, naswona emiehleketweni, se hi vanghana lavakulu na tinhenha kumbe vablog hikuva hi nghena eka ku khuluka loku yaka emahlweni ka mahungu na ku tiphofula: eka ntiyiso wa munhu un’wana, eka misava leyi nga kona hi ku fambisana na vutomi bya hina .
Naswona swi hambanile, hambileswi hi hanyaka hi nkarhi wun’we. Hi nkarhi lowu fanaka, ha ha tsandzeka ku kucetela kumbe ku cinca nchumu eka tona.
Hi nkarhi lowu fanaka, hi na misava leyi tsakisaka hi ku helela - indasitiri ya mintlangu. Laha vanhu (vatekaxiave) va nga tirhisanaka na ntiyiso lowu tumbuluxiweke no teka swiboho. Kambe ntsena endzeni ka milawu leyi vekiweke hi ntlangu.
Nakona sweswi, a hi hlanganiseni hinkwaswo leswi hi swi tivaka:
Hlanganisa hinkwaswo kahle, kutani u kuma metaverse. Varhandzi va sci-fi va ba mavoko. (Hi vona vo sungula ku yi tumbuluxa khale eka lembe-xidzana leri hundzeke.)
Ku hambana exikarhi ka VR, AR, MR, na XR i ndlela leyi ti engetelaka ntiyiso ha yona. VR yi nghenisa munhu eka misava ya xiviri, AR yi engetela swilo swa xidijitali eka misava ya xiviri, MR yi hlanganisa VR na AR, naswona XR i rito ro anama leri katsaka thekinoloji hinkwayo leyi engetelaka ntiyiso.
Kahle kahle, metaverses i goza leri landzelaka leri twisisekaka eka ku hundzuka ka vuhlanganisi bya ntshamisano. Hinkwaswo leswi nga ta emahlweni hi tlhelo ra xithekiniki a ku ri ku lunghiselela ka hundzuluko ni ku andza ka ku navela ka vanhu, mpimo wa ku tirhisana ni ku tiphofula.
Hinkwaswo swi sungula hi vutshila, naswona swi famba na hina ku ya emahlweni; yi lukiwile eka hinkwaswo leswi hi swi endlaka tanihileswi hi yona hi kombisaka hinkwaswo leswi nga endzeni ka hina eka misava hinkwayo, eka swiendlo hinkwaswo na ku kombisiwa. Hinkwaswo leswi hi swi endlaka hi ku swi xiya kumbe hi ku nga swi xiyi swi na nhlamuselo naswona swi rhwala nhlamuselo leyi dzikeke, xo sungula, eka hina vini.
I mhaka yin’wana loko swi hundzuka utopia naswona swi nga fambi kahle. Swi ta tsakisa ku kambisisa leswi, na swona. Sweswi, a hi ehleketeni leswaku ha ha ri na nkarhi.
A nga kona loyi a swi tivaka kahle leswaku swi ta hetelela swi ri yini. Hi na xikombiso lexi modeliweke - i ntiyiso wa xiviri lowu fambelanaka eka filimi ya “Ready Player One”.
Kambe sweswo, na swona, hi ku helela i xitori xa ntlangu lexi nga na tindhawu timbirhi to tiphofula: avatar na ndhawu ya ximunhuhatwa + na tindhawu ta mani na mani leti fambelanaka na tona to fana na makamara yo hungasa na vuhungasi lama hungutaka ku hundza ka vurhumiwa.
Emisaveni ya hina, analog eka leswi, handle ka vukona byo tano bya VR lebyi heleleke, hi ntiyiso, ya ha ri Fortnite, leyi ndzi hlamariseke hi xiyimo xin’wana xa matirhiselo hi nkarhi wa ku pfaleriwa. Xikongomelonkulu xa Fortnite i ntlangu, kambe vanhu na ti brand hi nkarhi wa ntungu va sungule ku hluvukisa ndhawu leyi eka xiyimo lexintshwa: ku tumbuluxa tikhonsati ta xiviri, minkombiso, na minkombiso. Vanhu a va nghena eka ntlangu lowu leswaku va ta heta nkarhi ni varhandziwa va vona, lava a swi nga koteki ku hlangana na vona emisaveni ya xiviri.
A hi engeteleni tinxaka tin’wana leti nga kona na vuyimeri eka leswi:
Leswi hinkwaswo i swihlawulekisi leswi simekiweke eka browser kumbe VR. Nakambe ku ni swiendlakalo swa AR.
Ku hlota hi khamera eka Pokemon Go ya Niantic , wa tsundzuka? Naswona ku na tinghilazi ta Microsoft ta xiyimo xa le henhla swinene ta ntiyiso lowu engeteriweke ta B2B, leti ku pfumelelaka ku tirha eka vuhumelerisi naswona u va na emahlweni ka mahlo ya wena xihlanganisi lexi hlamulaka hi ku helela eka ku tsindziyela emoyeni hi ntirho lowu lavekaka, swiletelo, na switsundzuxo. Ku fikela sweswi, swi vonaka onge hi tona ntsena leti kumekaka leswaku ti xaviwa.
Kutani, ku ringanyeta ka mina leswaku meta yi ta tirha njhani ku languteka ku fana ni ku hundzuka loku tsekatsekaka tanihi leswi vuswikoti bya nguva ya hina ya Web 3.0 ya Internet byi lemukaka.
Xiyimo xa namuntlha ni le ka nkarhi lowu taka lowu nga kusuhi swinene. I nhluvukiso na ku duma ka vukorhokeri tani hi vukorhokeri bya narrow-niche ekusunguleni: tindzhawu totala to hambana, xikombiso, tindzhawu ta minhlangano, ti workshop, minkombiso, na tikhonsati kungari hi xivumbeko xin’we, kambe hiku languteriwa ka nhlayo leyikulu ya vanhu eka nkarhi, naswona eka VR kumbe hi vuswikoti bya AR. Hi leswaku, hakatsongo-tsongo hi ta engetela mpimo wa ku nghenelela ka leswi humelelaka. Ina, namuntlha, kambe a ti tsakeriwi, naswona interface ya ha siya swo tala leswi nga laviwiki. Khwalithi a hi 4K, hi ntiyiso.
Mixed reality glasses Apple yi pfurhetele vaaki. Va tisile Metaverse 0 kambe hi version yo hambana nyana. I ku hlangana ka ndhawu ya ntirho, ya munhu hi xiyexe, ya kahle, na vuhungasi, leyi hi yi kuriseke hi vukheta eka laptop na riqingho, hi ringeta ku nghena eka ntiyiso lowu fambelanaka lowu pfanganisiweke na... wa xiviri. A ku na mhaka na leswaku yi ta tirhisiwa hi ndlela leyi humelelaka ku fikela kwihi evuton’wini bya siku na siku, leswaku yi ta ndlandlamuxa vuswikoti bya hina ku fikela kwihi, naswona, eku heteleleni, leswaku yi ta tirhisiwa ku fikela kwihi na ku tihungasa ka hina sweswi.
Hi ringeta, hi kambisisa, hi hlayela tinhlayo ni ku ehleketa ku ya emahlweni.
U tsundzuka ku hlangana ka hina ka thekinoloji na ndlela leyi vanhu va tirhisanaka ha yona? Oh ina, hi swona! Vumundzuku lebyi se byi tickling swirhendze swa hina swa miehleketo.
Ndzi swi vona hi mahlo ya mianakanyo hi ndlela leyi; Ndza tiyiseka leswaku a ndzi nge vi wo sungula; Ndzi biwile hi ti fantasies leti fanaka kwalomu ka 30-40 wa malembe lawa yanga hundza at least.
Kutani, ku ta va ntiyiso lowu engeteriweke hi ku helela lowu nga na mhaka leyi hlanganisiweke hi ndlela yo pfumala swiphiqo leyi hlanganisiweke hi ku helela eka ntiyiso wa xiviri. Vukorhokeri hinkwabyo byo hambana, ti-meta-network, na mintlangu, hi vumbirhi bya yona leyi simekiweke eka browser na VR na AR, swi ta hlanganisiwa na ti-avatar na ku cinca loku nga vonakiki ku suka eka ndhawu yin’wana ku ya eka yin’wana, ku fana na ti-app sweswi eka Android kumbe iPhone.
Naswona, hi ta va hi famba hi tinghilazi, tilense, kumbe ndlela yin’wana yo tekelela ntiyiso lowu engeteriweke nkarhi hinkwawo (Ndzi tsakela ndlela leyi swi kombisiwaka ha yona eka filimi ya “Free Guy” loko Guy in the Blue Shirt yi ambala tinghilazi) . Naswona kumbexana hi ta kota hambi ku ri ku vona ti-avatar ta VR leti sweswi ti endlaka muxaka wo karhi wa vurhumiwa eka leyara yo hambana ya misava ya hina. Ehenhla ka nhloko? Kumbe, hi ku tirhisa tinghilazi ta ntiyiso, hi nga ha kota ku vona avatar leyi nga ni swifaniso leswi hanyaka ya mutirhi-kulorhi eka nhlengeletano yo pulana loko lavan’wana hinkwavo lava nga kona va tshamile va hanya, naswona sweswi u le kaya hi nyama.
Plus, hi ku tirhisa xitirhisiwa xin’we, hi ta kota ku cincela eka VR, xikombiso, naswona hi tlhela hi hlanganisa naswona, hi ku olova, “tshama eka swilo swo hlayanyana swa ntiyiso hi nkarhi wun’we”. Switsakisa swinene leswaku leswi swita hlanganisiwa njhani loko swirikarhi swinyika mbuyelo wa ti D-presences totala, i.e., tactility leyi fikelelaka hi tlhelo ra xithekiniki na ikhonomi naswona kumbexana hambi kuri ku nun’hwela na ku nandziha. Kumbe leswi swi ta tshama swi ri vulovolovo emisaveni ya xiviri?
Ndzi swi vona tanihi ku nghena ka mimfumo na swivandlanene ku lawula na ku tirha hi ku hetiseka, ku nga ri tanihi vatumbuluxi va swilo leswi nga endzeni. Laha, va ta boheka ku pfumelelana exikarhi ka vona, tanihi le ka swihaha-mpfhuka, tanihi leswi ku nga riki na mindzilakano ya xiviri.
Hi nkarhi wolowo, swi vonaka onge China, Apple, kumbexana hambi ku ri Meta Platforms, loko va nga tshiki hi ku helela nkongomiso lowu, va na nkarhi wun’wana na wun’wana wo ringeta ku tumbuluxa nchumu lowu fanaka ku sungula. China ri na masungulo ya nhloko hi ku tirhisiwa ka rona ka xidijitali ka misava hinkwayo, tipulatifomo letikulu to fana na WeChat, na xiyimo xa swa matirhiselo ya vanhu ku suka eka mfumo. Loko ku nga ri hinkwaswo, kutani Meta 1.0 ya koteka hi ku tiyiseka. Handle ka loko, hi ntiyiso, Apple yi va tlula naswona ya ha veka tinghilazi eka vuhumelerisi tanihi xikombiso xo sungula xa Meta 0 lexi tirhisiwaka hi vunyingi.
U nga vileli, Big Brother u ta hlela hinkwaswo.
Eku tumbuluxeni na ku duma swilo ku tumbuluxa swifaniso swo khumba, a hi fanelanga ku sungula ku vaviseka loko hi tivavisa ehandle kwalaho. Naswona hakunene a nga fi loko ximunhuhatwa xi nghene eka xiyimo lexi, entiyisweni, swilo swi helelaka hi ndlela leyi dlayaka. Hi mina ndzi vulavulaka hi Meta 2.0 na le henhla.
Hi ku komisa, leswi metaverses kahle-kahle swi nga ta hi nyika swona:
Ndzi ehleketa leswaku a hi nge ngheni eka leswi metaverses yi nga vulaka swona eka hina namuntlha. Ina, hi tano! Kutani:
Ku nga hetiseki ka misava ya xiviri ku ta hundza eka metaverse. Munhu u fanele a lunghekela ku hlangana ni xin’wana ni xin’wana lexi tsariweke ha xona eka swiviko swa mahungu leswi nga ni ngati.
Munhu u fanele ku lemuka leswaku metaverse hi tlhelo ra xithekiniki a yi koteki namuntlha. Ku hava tisevha leti ta ha tiyiselaka data yo tala swonghasi ni vanhu lava nga eka xivumbeko lexi. Leswi swivula leswaku swinga teka 5, 10, kumbe 20 wa malembe kuva swi hluvuka (Hambi leswi hikokwalaho ka ku koka rinoko ka mabindzu eka ti holdings, tinga kota kahle ku fikelela malembe ya 5) . Sweswi, hi yimele ku duma ka yona eka xiyimo xa Metaverse 0 na nhluvukiso wun’wana wa xithekiniki.