OptOut: Mana musyay atina Revolución

Kawsanchismi historiapi huk momento pivotal nisqapi, cheqaq revolución nisqa kashaqtin. Chiqamanta, achka runakuna kayta huk chhikakama entiendenku: smartphones, internet, blockchains, inteligencia artificial, chaymanta tukuynin “IT ficción tukuy imamanta” – kay fenómenos sasa mana qhawanapaq. Ichaqa cheqaq kaqmi, kaykunaqa qallariy señalkunallan kanku aswan atiyniyoq cambios tectónicos nisqakunaq, chaykunan t’ikranqa economía nisqatapas, chaywan kuskataqmi llapa wakin esferas nisqakunatapas kunan pacha sociedad nisqapi. Huk rimaypiqa, pisillam musyakunku kunan revolución tecnológica nisqa, huk revolución específica nisqa paqarichimusqanmanta, chay modo de producción nisqapi, chaymi revolución social nisqaman apakun. Hinaspa kay ruwayqa kunan p’unchay ñawinchispipuni pasashan.

Historiamanta yachachikuykuna

Chay tiemponkupi aswan k’anchariq yuyayniyoq runakunapas manan sapa kutichu allinta qhawarirqanku imachus rikusqanku sucesokuna imachus pasananta. XVIII pachakwatap iskay ñiqin kuskanninpim Revolución Industrial nisqa karqan. Chay qhepamanmi pachak watakunapi hatun cambiokunata apamurqan imayna ruruchiypi. Fisiócratas nisqakunaqa industriapi industrialkunata, sueldoyuq llamkaqkunatapas "clase mana ruruchiq" nisqallatam qawarqaku: manam chakra llamkaypichu llamkarqaku, chaymi niyta munan mana mikuykunata, materia primakunatapas ruruchisqankuta . Fisiócratas nisqakunaq nisqanman hinaqa, allpallanmi ruruchiy atiyniyoq, chaymi mayqen llaqtapas maskhanan askha "allpamanta rurukunata" paqarichiyta, chakra llank'aypi llank'aq runakunaq llank'ayninwan, puchuqtaqmi mana ancha chaniyoqpaq qhawarisqa karqan.

Chay situacionqa astawanmi sasachakurqa, fabricacionpi, chaymi qipaman fabricakunaman tikrakurqa, achka llamkaqkuna mana allintachu kawsakuyta atirqaku, mana yapamanta huk uchuy parcelapi llamkaspanku. Chay nivel de desarrollo económico nisqapi fabricacionpi sapallan llank’ayqa manan llank’aqkunaq kawsayninta garantizayta atirqanchu.

Chaynallataqmi nisunman producción industrial nisqamanta en general: chaypa rikurimuyninqa wakinpiqa chakra llamkaypi ñawpaqman purisqanraykum karqa . Musuq yanapakuykuna, chakra llamkay tecnologiakuna ima, allpapa ruruchiy atiynin yapakunanpaq, chaynallataq chakra llamkaypi llamkaqkunapa ruruyninpas yapakunanpaq, chaymi llamkaypa waqaychasqa kayninta paqarichirqa industrial ruruchinapaq. Manachus wiñasqa chakra llank’ay yanapakunman karqan chayqa, manapaschá Revolución Industrial nisqa ruwayqa atikunmanchu karqan.

Ichaqa industria aswan wiñasqanmi qhepaman llank’aqkunata t’aqarqan hallp’amanta. Tiempowanmi industriaqa llapa hatun ruruchiykunata hap’irqan, chakra llank’aymanpas haykuspan kikin rikch’ayninman hina t’ikrarqan. Ñawpaqta sayarichisqa estructuras sociales nisqakunan llapanpi pisiyachisqa karqan, mosoq, industrial nisqakunataqmi sayarichisqa karqan.

Kay ruwaymanta allinta t’aqwiyqa kay tukukuykunamanmi apawanchis:

• Revolución social nisqaqa "desarrollasqa" tecnologiapi, imayna ruruchiypipas revolución nisqawanmi. Ruwaypa ruwayninkunapi t’ikrayqa aswantaqa qolqechakuytan t’ikrakun, chaytaqmi llapan huk esferas de la sociedad nisqapi t’ikraykunata apamun.

• Musuq ruwayqa ñawpaqmanta wiñan, chaypi sayasqa, mana hark’asqallataqmi hunt’achin. Wiñasqanman hinan ñawpaq teqsinman haykuspa mosoq hina t’ikrakun – chay ratomantapachan mosoq modo de producción nisqa kikin teqsinpi sayan, hinaspan sapanchasqa kapun.

  
  

Kay puntokunata qhawarispaqa kacharichiwanchismi mana necesario iskayrayaymanta, hinallataqmi yuyayninchista pusawanchis cheqaq ñawpaqman puriq tendenciakunata tarinapaq, chaykunan apamun revolucionario potencialta. Mana ancha chaniyuqmi rikurin musuq tecnologiakuna manaraq sapa punchaw kawsayninchikta anchatachu impaktakusqan; imachus importanteqa fundamentalmente mosoq producción oportunidadkuna kicharisqankun. Hinallataqmi mana ancha allinchu, chay musuq ruwayqa ñawpaq kaqpa hawanpiraqmi hatarichisqa kachkan; aswan importanteqa, mana manchakuspa, usqhaylla wiñasqanmi. Mana chayna "brújula" kaptinqa, sasam ñawpaqman puriq ñankunata riqsiyqa, chiqap revolucionario ruwaykunapas unay pacha mana musyasqalla kananpaqmi peligropi tarikun.

Economía nisqa Económica nisqa kanan

Ichaqa, ¿imapunitaq economía waqaychanan? Economía nisqapa ñawpaq ruwayninqa, llaqtapa kawsayninpaq, wiñananpaq ima, allin kaqkunata paqarichiymi. Kay ruwayta allinta hunt’anapaqqa huk chhika recursokunatan necesitakun, chaykunaqa sapa kutillanmi pisilla. Chayqa, aswan utqaylla, aswan achka qhatuykunata huk qusqa kapuqkunawan ruruchiy atikuptinqa, aswan allinmi. Utaq, llapan necesario recursokunata qolqe expresionninkunaman pisiyachisunman chayqa, nisunmanmi economía nisqa maskhashan pisiyachiyta bienes producir nisqa qolqeta, llapan wakin imakuna kaqlla kaqtin. Kay ruwayqa runaq llank’aynintan waqaychanqa, ima valorpas qhepamanmi llank’ay gasto socialmente necesario nisqawan kamachisqa kasqanrayku.

Kaypiqa llamkaymanta teoría de valor nisqapa contranpi kaqkunam harkakunmanku, ichaqa kay debatetaqa saqisunmi qillqasqaypa hawanpi (chaymantaqa rimasunmanmi comentarios nisqapi). Tukuy imamanta, kay qillqasqaqa manam tukuy atikuq modelokuna chiqap kaqmanta qawariychu aswanqa huk modelo particularmanta rimaymi hinaspa chayman apasqan conclusionesmanta.

Muyuchisqan kashanchis mana tukukuq universowan, mana tukukuq atiyniyoq. Sichus chay hina kanman chayqa, chaymantaqa ima pisi recursopas potencialmente hurqukunmanmi (tarisqa utaq ruruchisqa) chay cantidad necesario nisqapi, chay tapukuyllaqa llamkaypa gastonkunallam. Ichaqa, ¿atikunmanchu pisi llamkayta gastayta musuq herramientakunata hinaspa procesokunata inventanapaq, chaykunapa aplicacionninmi permitiwasun kunan kaq recursokunata waqaychayta?

Chiqapmi, musuq técnicas, tecnologias nisqakunam yanapawanchik economía nisqapa estructuran allin kananpaq, aswantaqa sector producción nisqapi. Hinaspapas sichus chay tendencia dominante nisqa llank’ay waqaychaypaq impulsoman tukupun (suponin, históricamente, kay tendencia cheqaqtapuni dominan) , hinaqa kay mediokunamanmi qosqa kanku libre rienda. Chaytan rikukun llank’aypa ruruchiynin yapakusqanpi.

Runa Uyanwan llamk’ay

Maquinakuna, hatun industriakuna hamusqanmi hatun llank’aykunata kacharichirqan, kay llank’ayqa, huk kutitawanmi makinakunawan armasqa, mana hayk’aq rikusqa qhatuykunata paqarichirqan, allin kayninpipas, askha kayninpipas. Ichaqa, kikin llamkaymanta rimaspaqa, industrialización nisqa iskay ruwayniyuqmi karqa.

Manaraq kay consecuenciakunata qhawarishaspaymi, imapunichus inherentemente runaq llank’aynin hina qhawarisqa kanman chayta sut’inchanay. Huk nisqapiqa uywakunapas "llamk'anku", ichaqa runakunata sapaqchaqmi, manaraq ruwachkaspa, runaqa ñawpaqtaqa yuyayninpi ruwayninkunamanta huk modelo ideal nisqatam activamente hatarichin. Kay modelo nisqa chaninchasqa, allichasqa ima manaraq ruway qallarichkaptin, llamkay puririypipas. Chayqa sujeto kachkan meta consciente nisqaman chayanapaq, chaytam runaqa ñawpaqmantaraq yachan.

Kunanqa, makinakuna llamk'achiyninqa ruruchiypi llamk'aq runakunatam iskay hatun huñuman rakin:

• Aswan huch'uy huñu pikunachus "maquinakunaq hawanpi" posiciónta hap'irqanku, makinakunatapas kamaq munayninkuman kamachisqa
• Aswan hatun huñu pikunachus "maquinakuna urapi" tarikurqanku – maypichus munayninku makinawan, imayna llamk'ayninwan ima kamachisqa karqan.

Hatun masa runakuna literalmente makinakunapa apéndice nisqaman tikrakurqaku: paykunamanmi encargasqa karqaku monotono, parcial operacionkunata ruwanankupaq, makinapa ritmonman hina llamkanankupaq, chaymi yaqa mana creatividadniyuq funciones mecánicas nisqakunata ruwanankupaq, chay funcionkunamanmi automatizacionqa manaraq chayarqachu. Kaymi aswantaqa yanaparqa llamkayninku mana runaman tikrakunanpaq.

Hinaspapas manan industriallapichu. Relaciones de producción industrial nisqapas askha huk esferas de la sociedad nisqakunatan yanaparqan, ahinataq sistema educativo nisqapi, gobierno burocrático nisqapa llank’ayninpipas, chaymi fabricaman rikch’akurqan .

Runakuna, Computadorakuna ima

Sut’inmi computadorakuna automatizacionta mosoq pataman apasqanku. Maypichus ñawpaqpi runata necesitarqanku, kunanqa mana qullqipaq computadora nisqa aparatoqa suficiente kanman. Kayqa astawanmi reparakun llank’ay mecánico y intelectual nisqapi: maypichus ñawpaqpi enteron institucionkuna necesitakuqku, kunanqa kaqlla ruwaykunan allichakun huk huch’uy makina programable nisqawan, chaymi huk bolsilloman haykun .

Ichaqa runaq llank’ayninta maquinakunawan astawan cambiayqa manan computadorakunallachu apamun. Kay laya automatizacionqa, esenciapiqa, era industrialpa sasachakuyninkunata allichaymi, kunankamapas chaypa marcon ukupim tupan. Ichaqa, computadora maquinakuna, llikakunapas musuq pachapaqmi punkuta kicharirqaku, chaypim kikin ruwaypa imayna kayninpas tikrakun, chaymi imaynam runakuna computadorawan imapas ruwanankupaq rimanakunku. Aswan importante cambiokunaqa manan maypichus computadora runakunaq rantinpi churakurqan chaypichu aswanpas maypichus runakuna computadorawan armakurqanku.

"Maquinakuna urapi" runakuna pisiyachiymanta aswanta, computadorakuna, runa-computadora tinkinakuy interfazkuna wiñasqanrayku, makina kamachiyta chiqamanta yaykuyta atikun chaymanta achka llamk'aqpaq allin ruwan. Huk rimaypiqa, computarizacionpas atiyniyuqmi runakunapa clasenta "maquinakunapa hawanpi" mastarichin.

Hinaspapas kay qhepa kaq clase runakuna ukhupin, ñawpaqtaqa kamay, inherentemente runa llank’aypi llank’aqkuna, hatun revolución nisqa ruwakun. Runakunaqa unayñan yuyaykusqankuta hawaman horqoyta atirqanku, qelqapi otaq siq’i hina qelqapi waqaychaspa, mana yuyayninkullapichu hap’ipakuspa waqaychaspa apachiyta atirqanku. Ichaqa unay tiempon huk runaq otaq huk t’aqa runakunaq yuyaykusqanqa huk runallaman chiqanlla apachikunman karqan, payqa atiqmi siñalkunata leeyta, chay yuyaytataq kawsachiyta atiq. Ichaqa, computación kamachiypa pachan, yupay llikakuna ima, mana chunkakuna, pachakkuna, waranqa waranqa runakunallachu huk yuyayllapi llamk'anankupaq saqillan, huklla yuyaysapa kawsaq hina, aswanpas, kaqlla ancha chaniyuq, chay kikinmanta tikraypaq mediokunata qun yuyaykunamanta. Saqillanmi huk willakuypa modelonpa tikrakuyninta, runakunapa entiendesqan formamanta, makinakunapa chiqap interpretasqan kamachikuykunaman.

Kunallanmi asuykuchkanchik chay umbralman, chaypim runapa sociedadnin huk huntasqa noosfera nisqa ruwayta atiqman tukupun. Niyta munani, achka runakunata huñusqa ruway yuyaysapa kamaypi involucrayta hinaspa yuyayninkuta ruwanankupaq hinaspa mirachinankupaq hatun rutina llamkayta makinakunaman tikrayta.

Modelo de Producción Total Automática nisqa

Kunan pacha willakuy ruwaypa computadorapi ruwasqa (aswantaqa software ruwaypa pampan) sumaqmi qhawarinapaq huk rikuy modelo hina hunt'asqa makiwan ruwasqa ruwaymanta llapanpi.

Chiqapqa ima rutinapas programacionpiqa allin utqaylla automatizasqa kasqanmi. Mana imapaqpas kanchu runap llamk'ayninta churayqa sapa kuti kikin algoritmo kaqmanta ruwanapaq —chayqa suficiente kanman codigonta copiaylla. Sichus huk ruway huk llamk'ay ukhupi achka kutita llamk'achisqa, llamk'achisqap llamk'ayninman abstraukun. Sichus achka llamkanakunapura llamk'achkan, huk rakisqa bibliotecaman astasqa. Chayhina, software ruwayqa aswanta huk kamay ruwaymi, ruwaqkuna ñawpaqta musuq kaqkunata ruwaypi llamk'achkanku (localmente musuq huk específico proyecto utaq enfoque ukhupi, chaymanta pachantinpi musuq hinallataq). Ñawpaq llamkaypa lluqsisqanqa facil-llatam copiaspa yapamanta servichikun.

Kikin copia ruwayqa manam librechu, makinapa tiemponwan yuyarinanwanmi. Ichaqa manan ima runaq llank’aynintapas necesitanchu. Chay ruwasqa copiamanqa manan mosoq llank’ay yapakunchu wakin necesario llank’aykunata apachiywan kuska, chay llank’ayqa ñawpaqtan maquinapi, originalpipas churasqa karqan. Kaymi "tecnologias de copia" nisqa, tecnologiakuna producción industrial convencional nisqapa fundamental diferencian, maypichus "copia" nisqa ruwayqa mana hark'asqalla runaq yanapayninta, mosoq kawsaq llank'ay yapaytapas necesitan.

Huk copiaqa manam runap llamk'ayninta yapayta munanchu, chayraykum mana musuq chani yapasqachu, manataqmi musuq chanipas kamasqachu huk copia rurasqawan kuska. Copiapa chaninmi ruwasqa kachkan makinamanta hinaspa originalmanta gastokuna transferenciasqa fragmentokunamanta.

Chay makinata kamaq necesario llank’aypas kamarqanmi llapa chay maquinaq ruwasqan rurukunata. Ejemplopaq, huk programapa copiankuna. Ichaqa sapa mosoq copiawanmi chay maquinaqa huk partentapas chinkachin, chaymi llank’ashaspa usupun mana imapaqpas valenankama. Huk chikan ususqa maquinaqa pisi valorniyoqmi, gastonpa huknin parten tukuy ima ruwasqanman apasqa kasqanrayku. Chayhinam, makinapa llapa copia ruwasqanpa llapan gastonqa kikin makinapa chaninwan tupan, chay copiakuna ruwaypi tukuyninpi gastasqa kaptinqa.

Chay original programa informativo nisqa ruwaq necesario llamkaypas chay originalpa llapa qatiqnin copiankunatam ruwarqa. Originalqa willakuymi, mana tukukuq copiasqa yuyaymi. Chayraykum, qallariy yuyaypa qallariy qullqinqa sapa musuq copiaman rakisqa, sapa copiapa sapankama qullqita pisiyachispa, aswan achka ruwasqa kaptin.

Sut’inmi, sichus runaq llank’ayninqa kanman materia primakuna, makinakuna, modelos informativos nisqakuna ruwaypilla (proyectokuna hinallataq programakuna control nisqapi), hinaqa, qhepa kaq ruruqa, may sasachakuyña cadena de producción automatizada nisqa kaqtinpas, huñusqapiqa chay hinatan chanin kanqa materia prima, maquinakuna, chaymanta ruwanapaq necesitasqanku willakuykunapas. Ichaqa, ¿imataq kanman materia primakunata maquinakunatapas huk maquinakunawan kikillanmanta ruwaptinku, mana runapa llamkayninta yapaspa?

Huk makinapaqqa manam allin kaqta ruwayta atiqllachu, aswanqa huk makinatapas ruwayta atiqmi utaq kikinpa rikchaynintapas ruwayta atiqpaqqa, chayna kamachikuyllam kanqa willakuykunata copianapaq. Musuq makina ñawpaq makinata huk chikanpi mikhuspa kamasqa kasqanrayku, kayqa niyta munan, chayhina copiakuna yapakuptin, sapa sapa copiap chanin pisiyanqa (imaraykuchus tukuy qullqiqa mana tikrasqachu kachkan mana musuq runa llamk'ay yapasqa kaptin).

Chayhinam, hunt’asqa makiwan ruwasqa ruruchiypiqa, runaq llank’ayninqa mosoq willakuy modelokuna, prototipokuna paqarichiyllapin ruwakun. Chay raykun llank’ayqa huk carácter expresivo informativo y creativo nisqayoq kapun, chaymi yaqapaschá hap’inqa aswan energía eficiente nisqakunata organizakunanpaq, chay esferas nisqakunamanta, maypichus chay esferas nisqakunan rikukunña.

Gratis Producción nisqap paqariynin

4 ñiqin chakra yapuy killapi 1957 p'unchawpi Unión Soviética nisqa pachantinpi ñawpaq kaq artificial Pacha satélite nisqatam kachaykurqan. Kay ruwayqa manan Runa kaypa espacioman mast’arikuynin qallariyllachu karqan, aswanpas URSSwan EE.UU. "Qhipaman" Unión Soviética nisqap ñawpaqman saltayninqa Hukllachasqa Amirika Suyukunata anchata manchachirqan. Sut’inmi karqan mana usqhaylla medidakuna kaqtinqa, EE.UU.-qa pisi tiempollamantan mana suyakuyniyoq qhepapunman URSS nisqamanta, ñawpaqman puriq técnico nisqapi. Chayraykum Hukllachasqa Amirika Suyukunap kamachiynin DARPA (chay pacha ARPA) nisqap, qhipamantaq NASA nisqap kamayninta utqaylla rurarqan. NASApa ruwasqanqa ancha riqsisqa kaptinpas, DARPApa tukuy pachantinpi qullqimanta destinonpi imayna kasqanmantaqa aswantaqa manam musyasqachu kachkan.

Hukkunamantapas, DARPA qullqita qurqan ARPANET (qhipaman Internetman tukurqan), BSD UNIX, TCP/IP protocolo pila nisqakunata kamananpaq. Kay wiñariykunaqa ancha allinmi kay rimanakuypiqa, ichaqa kaqllataqmi ancha allinpuni kikin ruruchiy ruwaypa influencianqa. Aswantaqa, libre, mana burocrático nisqa pachamama mana comercialización nisqapa ñitiyninkunawan, chaymi deliberadamente tarpusqa karqa Estados Unidospi hatun yachaywasikunapa laboratorionkunapi. Aswan pisi willakuy mañakuykuna chaymanta qukuykuq qullqi quy ima proyectokuna prometedor hina qhawasqa kaqpaq achka cientifico munakuqkunaman, investigadorkunaman, ingenierokunamanpas libre kayta quykurqa ima munasqankupi yuyaymananankupaq, mana llakikuspalla chay ruwasqankupa qhatuypaq aplicacionninmanta. Kaymi aparqan huk cultura libre creativa llank’ay, yanapanakuy ima wiñananpaq.

Ichaqa capitalqa capitalmi, tukukuypiqa qolqe churasqamanta retornotan mañakun. Tukuy ima wiñariykunapas qhatuyman churakunmanmi karqan, chaymi qhepaman qhatuyman tukuchisqa karqan. Kay ruwaymi ñawpaq cultura de colaboración abierta proyectokunapi pakikuyninman aparqan. Qhatuypi atipanakuymi huk kutipiqa mana tupaq hina procesokunaman yaykururqa, chaymi chaykunata pisiyachiyta qallaykurqa.

UNIX llamk'ana llikap wiñayninpa muyuriqninpi musuq kamachiy rurasqamanta hark'akuspa, MIT Laboratorio de Inteligencia Artificial llamk'aq Richard Stallman mana qullqiyuq yanapanakuy kawsarichiyta munarqan. Chay raykun, 1980 watakunap chawpinpi, Libre Software Kuyuypas, yanapaqnin teqsinpas paqarirqan, GNU sutiyuq hunt'asqa mana qullqiyuq UNIX nisqaman rikch'akuq llamk'ana llikata paqarichispa. Chay pachapaqqa, computadora llikakuna wiñaynin, internet wiñaynin ima, geográficamente, culturalmente imaymana runakunapaq, mana manchakuspa llamk'ayta atirqanku, comun proyectokunapi. Huk especial licencia rimanakuy —GNU GPL, Richardpa qillqasqan ñawpaq llamk'asqa mana qullqiyuq licenciakuna sapalla programakunapaq ruwasqa— mana kamachiywan amachanapaqllachu ruwasqa karqan aswanpas "qispichiykuna" mayqin qullqipaq software proyectopaqpas estandarizar chaymanta generalizacionpaq. Chayqa ruwarqa kikin código nisqawan kuska llamk'ayta hukniray programakunapi. Chaymantapas, GPL licenciaqa huk laya manifiestoman tukurqan kamachiy kallpawan, waranqa waranqa paqarichiqkunata pachantinpi hukllachaspa.

"Copyleft" nisqamanta kacharichiy.

GPL hina qullqipaq licenciakuna, mayqinkunachus mana qullqiyuq software llamk'achiyta hark'anku propiedad sistemakunapi, "copyleft" licenciakuna hina riqsisqa hamurqanku, "copyright" kaqmanta. Kay laya licenciakuna aswan chaniyuq karqan qallariy p'unchawkunapi mana qullqiyuq software wiñachiy kuyuypi: licencia ruwaqpa llamk'ayninta hark'arqan, qhatu empresakunap apropiasqa kananpaq, paykunap rurunkunapi llamk'achinapaq . Kayqa sapan yanapakuqkunapaq ancha chaniyuq karqa, garantizata quspa, qillqasqanku mana qullqiyuq código nisqa mana qullqiyuq programakunallapi llamk'achisqa kananta. Kay hark'ayqa kikinmanta sayaq GNU wiñachiy ruwayta qallarinanpaq saqirqan, mayk'aqchus ayllumanta purichisqa mana qullqiyuq software ruway manaraq hatun ñanpichu karqan.

Ichaqa "copyleft" nisqap hatariyninwan kuska, California Hatun Yachay Suntur, Berkeley, DARPA yanapayninwan, UNIX hina llamk'ana llika BSD nisqapi llamk'achkasqa. Huk licenciapas qillqasqa karqan rakiyninpaq, chaymi saqirqan mana qullqillapaq pukyuta llamk'achiyta —BSD licencia. Qhipa wiñayninqa MIT nisqap licencianmi karqan. Mana GPL hinachu, kay licenciakuna yaqa mana harkaykunata churankuchu ruwaqpa libre ruwayninmanta, mana qullqiyuq software propiedad qhatuy rurukunaman tinkiyta saqin. Kayraykum "permisiva" nisqa licenciakuna nispa sutichanku. Kayhina licenciakuna aswan munay kanku qhatu empresakunapaq chaymanta kunan pacha allin razonkunarayku mana qullqiyuq software pachata kamachinku.

Iskay Laya Yanapakuq

Ñawpaq qhawaypi, mayqin mana qullqiyuq software wiñachiy ayllupas runakunamanta chaymanta runakunallamanta ruwasqa. Ichaqa qolqemanta qhawariypiqa manan llapanpichu kayqa cheqaq: agentekuna (usuario activokuna, consumidorkuna, contribuyentekuna, hukkunapas) manan sapan runakunallachu kanku aswanpas organizacionkunapas, comercialkunapas. Imayna mana qullqiyuq software ruwasqa mana fundamental harkaykuna agentenkunaman churanchu. Chaylla mañan, ruruchiq ruwasqa ruruta necesitan, hukkunawan kuskataqmi ruruchiy ruwaypi yanapakun, llaqtaq dueñon kayninman hina, pukyuta.

Chayhina, sapan paqarichiqkuna rurupi munasqankumanta aswanta, organizacionkunapas ayllumanta kanku, kaqlla rurupi interesakunku ichaqa llamkaqninkunawan ruwanku. Kay llamkaqkunam llaqta ukupi organizacionninkupa interesninkunata representanku, chaytaqa ruwanku paganankupaqmi. Chayhina organizacionkunaqa típicamente mana ranqhankuchu chay ruruta wiñachiypi yanapasqanku; paykunaqa chiqanmanta chay ruruta kikin ruruchiy necesidadninkupaq llamk’achinku. Chayraykun paykunaq participacionninkuqa mana ruwanchu chay método de producción nisqataqa comercial nisqaman, contratado llank’aykunawan participaqtinkupas, chaykunawantaqmi mercancía nisqawan tupanku.

Wakin kutipiqa, qhatuypi empresakuna kay ruway ruwayta allinpaq qhawarinkumanjina. Imanasqa? Vendedor kasqankumanta hawaqa, mikhuqkunapas kanku: qhatuyninkuta ruwanankupaq organizanankupaqqa wakin beneficiokunatan mikhunanku. Kay yanapakuykuna rantiyta atikunku sichus qhatukuna kanku, utaq huñusqa ruwasqa kankuman chiqa mikhuypaq kikin kamaqkuna (mana huk cadena kaqmanta rantiywan) rantiymanta aswan gananciayuq kaqtin.

Kunanqa, sichus huk empresa hukkunawan kuska necesario beneficiokunata paqarichiyta qallarin chayqa, allinmi kanman llaqtaq dueñon kayninpi chayta ruway. Chaynapim aswan achka yanapaqkunata aysayta atinku, kikinkupas pisi llamkaykunata ruwanku. Chaymantapas, riesgo pisiyachisqa kan huk atipanakuq huk proyectota apropiananpaq mayqinmantachus empresap llamk'aynin dependen, empresata "ganchoman" churaspa.

Periodo Transicional nisqamanta contradicciones nisqakuna

Libre ruruchiyqa qhatuy ruruchiywan kuska kawsachkaptinpas, ruruchiq ayllu ukupim aswan sasachakuyniyuq web de relaciones nisqa rikurimun.

Hukninpiqa, sapakama yanapaqkunam, kikin rurupi chiqap interesasqa, mana qullqiyuq ruruchiypa mana qhatuywan rimanakuyninkunapim llamkanku, ichaqa manam llapanpichu: kunankamapas wakin pachankutam empresakunapi llamkanku, llamkayninkuta rantikuy hina rantikuspanku . Kay iskay ruwayqa huk runa ukhupi intereses nisqa ch’aqwaymanmi apawanchis.

Huk ladumantaq empresakunapas chay hinallataqmi kashanku: qhatuyninkuta ruwayninkuta puririchinku, hinallataq mana qhatuy ruwaykunapipas participanku. Kay mana qullqiyuq ruruchiypi yanapakuyqa rantisqanku llamkaywanmi ruwakun .

Contratasqa llamkaqkuna 75% utaq aswan llaqtapa yanapakuyninmanta kaptinqa, tapukuymi rikurimun: ¿chiqaptachu kay aylluqa mana qullqiyuqchu? Contratasqa llamkaqkunapa kamachikuyninqa manam llaqtata mana libretachu ruwan, ichaqa aswanta empresakunapa ayllunman tukuchin sapakama yanapaqkunamantaqa.

Astawan, mana hukniraychu empresakuna contratankuña kallpachasqa chaymanta activo yanapakuqkunata, aswan sasachaspa situacionta. Kayqa huk yapasqa ukhu ch'aqwayta ruwan sapan ruwaqkunapaq, paykunaqa kikinkumanta proyectopi ruwachkanku kikinku interesninkumanta chaymanta empresapa interesninmanta. Tukuy imapas hawkalla hinaspa ch’inllam qipan, chay intereskuna generalmente hukllawakuptinkuqa.

Ichaqa, contradicciones nisqakunaqa manan chinkachiyllachu, aswanpas wiñariypaqmi. Iskay hatun chirukunatam riqsichikunman, chaykunam kunan pacha equilibriota sasachan:

• Aswantaqa mana qullqiyuq ruruchiy wiñachiy, qhatuy ruruchiypa chaninpi
• Aswantaqa qhatuy ruruchiy wiñachiy, mana qullqiyuq ruruchiypa chaninpi

Sichus suyasunman perspectiva histórica nisqa libre producción nisqaman favorecesqanmanta chayqa, chaymantaqa wiñayninpa fuentekunan kanku chay sapan runakuna, empresakuna ima, primera línea nisqapi huk posición transicional nisqapi llank’aqkuna. Sut’inmi aswan allinta ruwanqaku sichus conscientemente linea de desarrollo nisqa qatipanqaku chayqa.

Libre Producción nisqa Perspectiva nisqa

Material necesidadkuna pisiyaynin (willakuypi necesidadkunaman tikrakusqanrayku), huñusqakunata, ayllukunata ruruchiypi mana qullqiyuq llamkay, mana imapas ruruchiy, llaqtapa materia prima hinaspa ruwasqa bienes nisqapa dueñon kaynin —tukuy kaykunaqa sospechosamente riqsisqa hinam uyarikun, ¿aw ?

Kay sistemapa unidad básica nisqanqa ruruchiq ayllum. Chayna ayllupi llamkayqa sinchi kamayniyuqmi. Ayllu llaqtakunaqa manan necesitankuchu wakmanta kamayta, chaykunatan kikinmanta copiayta atikunman, libretaqmi utilizakunman, chaymi kallpachakuyninkuqa ñawpaqtaqa mosoq kaqkunata paqarichiypi. Kayqa energéticamente ventajosomanmi tukupun condiciones de acceso público libre nisqapi, medios de producción informativa nisqaman (códigos fuentes, yachay) chaymanta chaypa rurunkunaman, chaynallataqmi producción nisqawan consumo nisqawan kuskanchasqa kaptin: productor nisqapas consumidor nisqapas, consumidor nisqapas, conscientemente utaq mana musyaylla, chikan chikan ruraypi yanapakun.

Hinaspapas, libre producción nisqa wiñayninqa, mana mercancía nisqa formas de distribución y intercambio nisqakuna wiñayninwanmi (recursokuna, necesidadkuna kaqkunata t’aqwiypi hapipakuspa) hinallataq sistema de gobernanza nisqapa democratización nisqawan kuska kanan. Musuq kamachiy kamachiyqa naturalmentem wiñanqa formas democráticas de gestión nisqamanta, hatun, proyecto socialmente significativo nisqa ayllukunapi, chaynallataq yanapakuqkunapa organizaciones interproyectos nisqapipas.

Tendencias del Periodo Transicional nisqa

Kaypin kashan huk iskay kinsa ejemplokuna kunan pacha producción relaciones nisqapi tendencias existentes nisqamanta, chaykunan revolución nisqaman purichiwashanchis:

• Mana qullqillapaq proyectokunapi, ayllukunapipas yanapakuy. Kayqa mana qullqiyuq software ruwaypi yanapakuyllamantachu riman, kunanqa ancha riqsisqa, aswanpas profesional ayllukunapi yachaypaq, llamk'ana maskanapaq, profesional sasachakuykunata allichaypaq, chaymanta aswan achkapaqpas. Wakin kutikunapiqa, aswan utqaylla, aswan facilmi chay sasachakuykunata huk aylluwan allichayqa, empresakunamanta serviciokuna rantiymantaqa.
• Karumanta llamk’ay. Kunan pacha aswan achka ruruchiq ayllukunaqa karumanta llamk'anku, internetpi yanapakuykunata llamk'achispa willanakuypaq, tantanakuy ruwaykunapaqpas. Karu llamk'ayqa yanapan paqarichiqkunata pikunachus aswan kallpawan chayhina ayllukunapi participayta munanku, yapasqa pachata kacharichispa, chaywantaq manaña llamk'ayta atinkuchu, chaymanta mana ruruchiq oficina horariokunata chinkachispa, chaymanta paykunaman yachachispa matices de autodisciplina nisqamanta chaymanta kikin equiponkuwan llamk'aspa huk rakisqa equipo nisqapi.
• Sapakama empresario (IE) utaq freelancer hina llamkay. Mana clásico llamk'ay llamk'ay relaciones hinachu, IE formulario llamk'aqkunaman aswan aswan controlta chaymanta independencia qun. Aswan flexiblemente clientekunawan rimanakuyta atinku, proyectokunaman tiempota qusqankuta huknirayta ruwayta atinku, achka clientekunawan contratokunata firmayta atinku huk kutillapi, chaymanta mana limitasqa geografía clientekunayuq kayta atinku. Kayqa aswan facilmi tiempota rakinapaq mana qullqillapaq proyecto ruwaypi participanapaq.
• Empresakuna ukhupi mana qullqiyuq software nisqakunata riqsichiy. Kunan pacha, achka empresakuna wakin mana qullqiyuq rurukuna llamk'achiyta munankuña chaymanta sapa kuti llamk'aqkunap ruwayninkunata yanapanku chayta ruwanankupaq. Kayqa ruwaqkuna mana qullqiyuq proyectokunaman yanapakuyta qallarinankupaq pusakun, chaykuna paykunapaq chaymanta empresankupaq llamkana pachakunapi interesante kanku.
• Empresakuna qhatu estrategias nisqawan, mana qullqiyuq ruruchiyta wiñachinapaq. Qhatupiqa sapa kutinmi aswan kallpasapa pukllaqkuna kamachikunku. Ichaqa hatun empresakunaqa sapa kutillanmi mana allintachu llank’anku, sasachakuyniyoqtaqmi kankupas, huch’uy empresakunan ichaqa usqhaylla imatapas ruwankuman, mosoq ruwaykunamanpas yachankumanmi. Sichus libre ruruchiy wiñaynin huk tendencia kanman chayqa, huch'uy empresakunan kanku "ola nisqapi muntanankupaq", qhatuq t'aqakunata hap'ispa, libre ruruchiypa wicharisqanwan ch'aqwasqa. Kay empresakunaqa sapa kutim gananciayuqta tarinku mana llamkachiyllachu aswanqa mana qullqiyuq ruruchiyta wiñachinankupaq, chaymi ventaja competitiva clave nisqankuman tikrakun.
• Mana qullqipaq tantanakuykunapa atiyninta kallpanchaspa. Comercial empresakuna askha ventajakunata tarinku libre producción movimientowan kuska llank’aspa chaypas, manan interesankuchu maypichus negocio ruwasqanku cheqaskunata kacharichiyta, propiedad productokunawan. Chayrayku, chay empresakunalla, mayqinkunachus flexiblemente qhatuypi yuyayninkuta tikrayta atinku, chaylla, mana qullqiyuq ruway tendenciapi qhipakuyta atinqanku, chantapis negocio ruwayninkuta unay pachapaq puririchinqanku. Mana qullqipaq organizacionkunaqa aswan allin chansayuqmi kanku chayna kaptinku kawsanankupaq, chaymi empresas comerciales subsidiarias nisqakunataqa huk tiempollapaq servichikunku, chaynapi munasqankuta haypanankupaq.

¿Imataq Ura Lliw?

Kaypim kachkan llave apakuyniy:

• Mayqen llaqtaq hatun kayninkunaqa, qolqe tarpuypa teqsinpa imayna kayninmantan kanqa, ñawpaqtaqa kallpakuna ruruchiqkunaq wiñayninpa nivelninmanta, hinallataq ruruchiypi rimanakuykunamantapas.
• Pachak watanchispiqa, tecnologías de la información nisqakunan llapa sectores económicos nisqakunaman haykun, aswantaqa desarrollo nisqapi, gestión nisqapipas, chaywanmi hunt’ashan automatizacionpa usqhaylla puririyninta, campos operativos nisqapi, chaymi qallarirqan ñawpaq era industrial nisqapi.
• Kikin willakuy ruway ukhupi (aswan ñawpaqman purisqa kaqpi —software ruwaypi), mana qullqiyuq ruwaypa wiñasqan influenciata rikuchkayku. Chayqa, económicamente ventajoso nisqaman tukupuchkan, hatun ayllu activo consumidor nisqawan rurukuna ruwayqa, llaqtapa dueñon kayninman hina, condiciones y resultados de trabajo colectivo nisqapi.
• Chaynapim, pisi pachallapi, willakuy ruruchiy sectorqa llapan economía nisqapa hatun sectorninman tukunman, chay ukupi libre ruruchiytaqmi umalliq ruruchiy ñanman tikrakunqa, llapan llaqtata ruwaspa.
• Kay atiypa hunt’akuyninqa sapan runakunaq, organizacionkunaq makinpin kashan, kunan tiempopi libre producción nisqapi participaqkuna, conscientemente wiñachisqanku ima.