Ku landzela xiphemu xa mina xa sweswinyana eka swivilelo swa Bitcoin’s centralization, mu-Pacific Islander-kulorhi na n’wamabindzu wa blockchain u tlakusile xivutiso xo chavisa mayelana na switandzhaku leswi tirhaka swa foroko yo tika eka ndhawu ya hina ya sweswi. Vulavisisi bya yena byi tsema ku ya embilwini ya ntlhontlho wa hina eka leswaku foroko yo tika yi nga tirha ku fikela kwihi loko Bitcoin yo tala se yi ceriwa naswona yi hlengeletiwile emavokweni ya nhlangano?
Xivutiso lexi xi paluxa mpfilumpfilu wa nkoka swinene. Loko foroko yo tika yi nga ha tlherisela ndhawu yo tlangela eka yona hi tlhelo ra xithekiniki, ntiyiso wa ikhonomi hileswaku vatlangi lavakulu va swivandlanene va nga ha sirhelela ntsena swiyimo swa vona ku tsemakanya tikhetane leti hatimbirhi, leswi nga ha yisa emahlweni ku hlanganisiwa ka le xikarhi loku hi ringetaka ku ku lwisana na kona. Swihontlovila leswi swa mabindzu, hi switirhisiwa swa swona leswikulu, hi ndlela leyinene swi nga "tlanga matlhelo hamambirhi," swi hlayisa xiyimo xa swona xa nkucetelo ku nga khathariseki leswaku i nketani yihi leyi eku heteleleni yi hlulaka.
Hambiswiritano, xiendlakalo lexi xi paluxa nchumu lowu dzikeke malunghana ni vuxaka bya hina ni rifuwo ni nkoka. Matimba ya ntiyiso ya protocol ya Bitcoin a ya le ka ku cinca ka makete ka yona ka sweswi, kambe eka xitshembiso xa yona xa xisekelo tanihi mali ya elektroniki leyi nga phurogiremiwaka. Nkoka wa yona endzhaku ka foroko a wu ta bohiwa ntsena hi ku khoma ka nhlangano, kambe hi xiboho xa nhlengeletano xa vaaki mayelana na leswaku hi yihi ketane leyi tirhelaka ku antswa xivono xa hina lexi avelaniwa xa ku hangalasiwa ka vulawuri.
Tanihi vatumbuluxi na va amukeri vo sungula, hi tikuma hi ri eka ku hlangana ka tindlela ta filosofi. Xivutiso a hi xa vuthekiniki ntsena, i xa mimpimanyeto ya hina na leswi hi swi tekaka rifuwo ra ntiyiso. Hi ku koka eka riendzo ra mina ra munhu hi xiyexe, ndzi fikelele ku twisisa rifuwo hi ndlela yo hambana swinene na xitlhokovetselo xa ndhavuko xa ku hlengeletiwa ka swilo leswi vonakaka.
Ndzi dyondze leswaku rifuwo ra xiviri ri vonaka eka rifuwo ra xisekelo ra vutomi, ndyangu lowu tsakeke, rihanyo lerinene ni vaaki lava hanyaka. Tanihi munhu loyi a endleke kahle swinene eka ikhonomi eka malembe ya mina ya xikolo xa le henhla (leswi ringaneke ku kuma xikombelo xa Bachelor of Commerce), ndzi fikile ku distill milawu ya ikhonomi eka xisekelo xa yona i.e. sisiteme ya ku cincana na ku pfumaleka. Ku ringana magidi ya malembe, vumunhu byi humelerile hi ku cincana ko olova ka nhundzu ni vukorhokeri, laha switirhisiwa swo hambana-hambana leswi kayivelaka a swi tirha tanihi switirhisiwa swo cincana.
Bitcoin yi humelerile tanihi xitshunxo lexi nga vaka kahle, xi nyika endlelo ra phurogireme eka ku pfumaleka na ku cincana. Hambi swi ri tano, laha hi tikuma hi langutane ni swiphiqo leswi fanaka swa vanhu leswi hlaseleke mafambiselo ya khale. Mikhuva ya hina ya ndzhaka ya ku titsakisa ni ku hlengeleta yi ya emahlweni yi ringeta hambi ku ri swintshuxo leswi endliweke hi ndlela yo saseka swinene.
Ku saseka ka ntumbuluko wa Bitcoin lowu nga na minongonoko hileswaku yi tshama yi hlamula eka mimpimanyeto na swilaveko swa vaaki va yona. Hambi leswi van’wana va nga ha hlongorisaka ku hlengeletiwa loku nga heriki, va nga si tshama va eneriseka hi ku khoma ka vona, vo tala va hina eka vaaki va nhluvukiso wa nkoka hi avelana xivono xo hambana. Hi vona rifuwo ku nga ri hi vukulu bya swipachi swa hina, kambe hi vuswikoti bya hina byo hoxa xandla na ku avelana eka vumundzuku bya swa timali lebyi ringanaka swinene.
Langutelo leri ri nga ha kucetela kahle ndlela leyi foroko leyi nga vaka kona yi tlangaka ha yona. Ina, vatlangi va nhlangano va nga ringeta ku hlayisa vulawuri eka tikhetane leti hatimbirhi, kambe ku hlawula ka vaaki, loku seketeriwaka hi vatumbuluxi, ti-node, na vatirhisi va siku na siku, eku heteleleni ku ta boha leswaku hi yihi ketane leyi katsaka moya wa ntiyiso wa Bitcoin. Vuswikoti bya hina bya xithekiniki byi hi nyika matimba yo vumba vumundzuku lebyi, ku nga ri hi ku hlengeleta, kambe hi ku hoxa xandla na xikongomelo lexi avelaniwa.
Kumbexana xivutiso xa xiviri a hi leswaku xana foroko yi ta tirha hi ku hatlisa ku lwisana na ku vekiwa exikarhi, kambe loko yi ta hlengeleta vaaki ku rhendzela mimpimanyeto ya hina yo sungula. Hi ku vona loku, vuswikoti bya vatlangi va nhlangano byo "tlanga matlhelo hamambirhi" byi nga ha va bya nkoka ku tlula xivono lexi hlanganeke xa vaaki xa leswi Bitcoin yi faneleke ku va swona.
Ndlela yo ya emahlweni yi lava leswaku hi ringanisela swintshuxo swa xithekiniki na ntiyiso wa vanhu. Hambi leswi hi nga ta ka hi nga honisi mintlhontlho leyi tirhaka ya ku tirhisiwa ka foroko kumbe nkucetelo wa nhlangano, hi fanele ku tsundzuka leswaku nkoka wa ntiyiso wa Bitcoin wu tshama wu huma eka ripfumelo na tipakani leti avelaniwa ta vaaki va yona.
Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi swiboho leswi swa nkoka mayelana na vumundzuku bya Bitcoin, a hi tsundzukeni leswaku matimba ya hina a ma le ka ku khoma ka munhu hi xiyexe kambe eka ku tinyiketela ka hina hi vun’we eka xivono xo sungula xa timali leti hangalasiweke, leti fikelelaka. Kungava hi foroko yo tika kumbe tindlela tin’wana, ku humelela ka hina ekuheteleleni ku ta titshega hi vuswikoti bya hina byo rhangisa rifuwo ra vaaki ku tlula ku vuyeriwa ka munhu hi xiyexe.
Eku heteleleni, xikambelo lexikulu xa Bitcoin xi nga ha va xi nga ri xa xithekiniki kambe xa munhu, xana hi nga hlula mikhuva ya hina ya ku veka exikarhi na ku hlengeleta ku tumbuluxa nchumu wa vumunhu hakunene? Nhlamulo a yi le ka khodi ya hina ntsena, kambe eka mimpimanyeto ya hina leyi hi avelana na xivono xa vumundzuku.