ELIZA: Chay Chatbot Accidental nisqa AI Historiata Ruwasqan

Tabla de Enlaces

Resumen y 1. Riqsichikuy

2. ¿Imanasqataq ELIZA?
3. Chay Ingenieros de Inteligencia nisqakuna
4. Newell, Shaw, Simonpa IPL Lógica Teórico: Ñawpaq Chiqap AIkuna
5. IPLmanta SLIPkama hinaspa Lispkama
6. Gomokuman huk Tangente Crítico
7. Interpretación nisqaqa Inteligencia nisqap Ukhunmi
8. Q’aytukuna Huñunakunku: T’ikray, Simi, Listakuna, Gráficos, Recursión ima
9. Tukuyninpi ELIZA: ¡Huk Plataforma, Mana Chat Botchu!
10. Huk Ironía Perfecta: Huk Lisp ELIZA Ayqikun hinaspa AI Comunidadpa pantasqa interpretasqa
11. Huk Ola: HUQ BASIC ELIZA PC Generación AI kaqman llamk'achin
12. Tukuchiy: Chaypin huk peligro pakasqa kashan
13. Agradecimientos y Referencias nisqakuna

Mana riqsisqa

ELIZA, sapa kuti pachantinpi ñawpaq chatbot nisqa, Joseph Weizenbaumpa qillqasqan 1960 wata qallariypi. Weizenbaumqa manan chatbot nisqa inventayta yuyaykurqanchu, aswanpas huk plataformata ruwayta munarqan runamaquina rimanakuymanta hinallataq importante procesos cognitivos nisqamanta interpretacionmanta pantasqa interpretacionmantawan. Paypa munayninqa tutayachisqa karqan ELIZAq allin reqsisqa kasqanwan, chaymi karqan, hatun partepi, chay fortuito tiempomanta kamasqa kasqanmanta hinallataq sallqaman ayqekusqanmanta. Kay qillqasqapiqa ELIZApa kamakuyninpaqmi huk qhapaq contexto histórico nisqa quni, chaywanmi qawachini ELIZAqa AI nisqapa historia técnica nisqapi wakin chawpi roscakunapa tupanakuyninmanta. Hinallataqmi pisillapi rimani imaynatas ELIZA kay pachaman ayqekusqanmanta, hinallataq imaynatas mana yuyaypi ayqekusqan, askha coincidente kutiykunawan kuska, programacion simi tornillokunaq, iskayninta aparqan pantasqa hamut’ayman, ELIZA huk chatbot hina yuyaykusqa kasqanmanta, hinallataq original ELIZA chinkachiymanpas historiamanta 50 wata masña.

“Ñawpaqpi pisi karullapin rikusunman, ichaqa chaypiqa askha ruwananchistan rikunchis”, nispa. (Turingpa 1950 watapi MIND qillqasqanpa qhipa chirun [44])

1 Riqsichikuy

ELIZA, sapa kuti pachantinpi ñawpaq chatbot nisqa, Joseph Weizenbaumpa qillqasqan karqan MIT nisqapi 1960 wata qallariypi.[47] ELIZA nisqa wasichaspaqa Weizenbaumqa manam chatbot nisqatam paqarichiyta munarqanchu.[1] Aswanpas runawan makinawan rimanakuymanta investiganapaq plataformata ruwayta yuyaykurqan. Kayqa sutillam rikchakunman – tukuy imamanta, Weizenbaumpa 1966 watapi CACM qillqasqanpa sutinmi “ELIZA– Huk Programa Computadora Runawan Maquinawan Lengua Natural Comunicación Estudiopaq.”, manam, ejemplopaq, “ELIZA - Huk Programa Computadorapi Involucrakuq Runa Runawan Rimanakuy”. Ichaqa Weizenbaumpa ELIZApaq propósitonqa tutayachisqa karqan kamasqanpa circunstanciankunawan, hinallataq kikinpa reqsisqa kayninwanpas, hatun partepi, fortuito tiempomanta kamasqa kasqanmanta, sallqaman ayqekusqanmantawan.

Kay qillqasqapiqa ELIZApa kamakuyninpaqmi qhapaq contexto histórico nisqa quyta munani. ELIZAqa paqarirqa wakin chawpi q’aytukuna AIpa historia técnica nisqapi tupasqanmanta. Sut’inchaspa imaynatas kaykunaqa Weizenbaumpa ELIZA kamasqanpi t’aqanakusqankuta, pisillapi rimanitaqmi imaynatas ELIZA kay pachaman ayqekurqan mana ima ruwaywanpas nitaq Weizenbaumpa yuyayninwanpas, hinallataq imaynatas mana yuyaypi ayqekusqan, huk coincidencial tornillo de lenguaje de programación nisqawan kuska, chayman aparqan chay pantasqa hamut’ay ELIZA huk chatbot hina ruwasqa kasqanmanta.

[1] Chiqamanta, mana chay pacha “chatbot” sutichasqa kanmanchu karqa imayna kaqtinpas, chay término mana inventasqachu karqa chawpi 1990 watakama[1], ichaqa chay términota kaypi llamk’achisaqku imaynachus kunan allin kachkan kamachiy.