Dijital Ateşler: DVD.com'un Sonu, Amazon'un Toplu Kitap Yakmaları Açısından Ne Anlama Geliyor?

Geçtiğimiz günlerde Netflix , fiziksel DVD kiralama işinin bu yılın sonlarında kapılarını kapatacağını duyurdu. Bazıları için bu, bir anlık nostaljiden biraz daha fazlası olsa da (ve çoğu, hala çalıştığının farkında bile değildi), dijital medyanın sahipliği hakkında konuşmak için iyi bir fırsat.

İnternette bir şeyin sonsuza kadar orada kalacağına dair iyi bilinen ve yanlış bir ifade vardır. Bu, aşırı paylaşım konusunda yararlı bir uyarı olsa da, dijital içeriğe ve bu içeriğin kime ait olduğuna dair sürekli geçişimizle ilgili sorunu maskeliyor.

Birkaç gün önce Londra Kitap Fuarı'nda her yerde bilginin değişmez fiziksel kopyalarını görmenin tadını çıkararak biraz zaman geçirdim. Bunların yanında her türden dijital dağıtım hizmetlerini, e-kitapları ve sesli kitapları tanıtan stantlar vardı. Bu dijital platformların kullanışlılığını abartmak zor olsa da önemli bir tehlike taşıyorlar.

Bu konuda bana katlan

2022'nin sonlarına doğru Final Space adlı animasyon serisinin hayranları, serinin üçüncü sezonundan sonra devam etmeyeceğini öğrenince (hafifçe ifade etmek gerekirse) üzüldüler. Daha da kötüsü, hak sahibinin vergi silme işleminin bir parçası olarak bu eserin artık hayranlara sunulmayacağının ortaya çıkmasıydı. Beni etkileyen şey, üçüncü sezonun hiçbir zaman herhangi bir fiziksel ortama aktarılmamış olmasıydı; ne kutulu setler ne de VHS vardı; sadece dijital ortamda mevcuttu.

Amazon'dan Final Space'i 'satın alan' hayranlar, buranın artık kendileri için mevcut olmadığını keşfettiler. Birkaç akış hizmeti hala onu taşıyor ve lisans sözleşmeleri sona erene kadar da taşımaya devam edecek, ancak bundan sonra, kendi kopyalarını yerel olarak korsan olarak kullananlar dışında, sanki hiç olmamış gibi ortadan kaybolacak.

Başka bir örnek daha var. Dünyanın büyük bir kısmına ücretsiz gönderim imkanı sunan Book Depository adlı çevrimiçi kitapçı Amazon tarafından kapatıldı. Tekrar ediyorum, çünkü bu yalnızca küçük miktarda bir gelir getiriyor ve bu nedenle insanlar neden dijital olarak kontrol edilebilecek bir şekilde elde edebilecekleri materyallerin değişmez kopyalarını alabilmeli?

Sahiplik Konusunda Konuşmamız Gerekiyor

Bu, diğer endişeler ortaya çıktıkça kaybolmadan önce ara sıra ortaya çıkan bir konuşmadır, ancak bu, yapmamız gereken bir konuşmadır. Dijital olarak saklanan her türlü bilgi düzenlenebilir, değiştirilebilir. Bir kitabın kopyasını sizden başkası düzenleyebilirse, bu, mülkiyetle ilgili temel bir şey söylüyor demektir ve bu iyi bir şey değildir.

Aslında Amazon'un 1984'ün (ve Hayvan Çiftliği'nin) kopyalarını silerken yaptığı şey, o sürümün her kopyasını alıp küle çevirmekti. Bu, insanların kendi notlarını aldıkları kopyaları da içeriyordu (bunun üzerine başarıyla dava edildiler). Daha fazla manşet olayı ya da bu kadar güzel uygun başka bir olay olmamasına rağmen, kopyaları 'satın alanlar' tarafından herhangi bir kontrol olmadan yapılan ve yayından kaldırılan çok sayıda yayın sonrası düzenleme örneği oldu.

Dağıtım platformlarının bunu değiştirmesi için hiçbir teşvik yok. LBF'de bunlardan birkaçıyla konuştum ve tek taraflı olarak (ve adil bir şekilde) yanıt, onları bilgilendirmenin yayıncılara düştüğü ve onların da buna göre hareket edecekleri yönündeydi. Ayrıca yayıncıların bu konuda konuşması için bile bir teşvik yok; fiziksel medyanın geri çağrılması nadirdir, ancak gerçekleşir ve genellikle kullanılan benzetme budur.

Fark yine de önemlidir. Bir yayıncı fiziksel bir kitabı geri çağırırsa ve bende bir kopya varsa, onu para iadesi veya değiştirme için teslim etmeyi seçebilirim. Dijital versiyon için geçerli olmayan bir şekilde ona sahibim. Eğer onu saklamayı seçersem, o zaman yayıncı, düzenlemeyi yapmak için evime gizli ajanlar gönderemez; yapılan hatanın veya daha da önemlisi silinen bilginin değişmez bir kaydına sahibim.

Her şeyin dijital versiyonlarına geçtiğimizde ve 'satın alma', bir distribütörden belirsiz bir süre için erişim kiralamaktan başka bir anlama gelmediğinde, her şey geçici hale gelir. Bu geçicilik, kayıtlı bilgiyi hiçbir iz ya da bildirim olmaksızın değiştirme yeteneği, Orwell'in 1984 adlı eserinin bizi tam olarak uyardığı şeydir.

Bir çözüm?

Blockchain teknolojilerinin ortaya çıkan her soruna çözüm olarak lanse edilmesinin büyük bir hayranı değilim. Genel olarak, zaten çok daha iyi çözümler varken, her kullanım durumu için ortalıkta dolaşmasından hoşlanmıyorum. Bu konuyla ilgili olarak, benim için alışılmadık bir şekilde, gerçek bir kullanım olabileceğini düşünüyorum. Belirli küçük, özel çıkar gruplarının dışında ortaya çıktığını hiç göremediğim bir şey çünkü bunun için ticari bir teşvik yok ama umut edebilirim.

Kolaylık uğruna bilgi örneklerinin sahipliğinden gittikçe daha fazla vazgeçtikçe, bilgilerimizin ve geçmişimizin geçici olmasına izin verip onu özel kuruluşların kontrolüne bıraktıkça, bu konuşmaları gerçekten yapıyor olmamız gerekiyor. Onlar olmadan kendimizi Orwell'in 1984'üne geri döneriz; burada tarih ve geçmiş kayıtlar, bilgi bütünlüğüne dair her türlü düşüncenin, ahlaki sorumlulukla ilgili her türlü düşüncenin, kâr amacının çok altında kaldığını defalarca göstermiş olan varlıkların kaprislerine tamamen tabi olur.